Schamen we ons teveel bij mannelijke huisartsen?

Lezers reageerden op ons artikel over of we liever een man of vrouw als huisarts hebben en waarom. Daar gaan we dieper op in. Over mannen, vrouwen en schaamte.

In een eerder artikel berichtten we over een grote enquete waaruit blijkt dat veel vrouwen liever naar een vrouwelijke huisarts gaan. Er volgden veel reacties op onze verschillende facebooksites. Zijn we als 50+ vrouwen dan nog de schaamte niet voorbij?

Ik heb een mannelijke huisarts, maar het kan voorkomen dat ik bij een consult een van zijn collega’s krijg, en dat is dan een vrouw. Dat wordt meestal tijdens het telefonisch maken van de afspraak gemeld. Ik ben dan in de gelegenheid om een keuze te maken. Zou ik per se mijn eigen huisarts wensen, dan kan ik dat aangeven en wordt de afspraak daarop afgestemd. Ik kan ook kiezen voor een vrouwelijke arts.

Je schamen voor vrouwenklachten

Nu heb ik een huisarts die ‘normaal’ doet over vrouwenzaken. Dat is tenminste mijn ervaring. Ik heb het gevoel met alle mogelijke zaken bij hem terecht te kunnen. Ik val dus niet in de categorie vrouwen die per se hun klachten willen bespreken met een vrouwelijke huisarts. Een groot deel van de vrouwen doet dat namelijk het liefst als het gaat om typische vrouwenklachten (ik vind kwaaltjes zo’n naar woord, alsof je zeurt), seksuele problemen, menstruatie- en overgangsklachten en gynaecologische onderzoeken.

Vier op de tien vrouwen heeft bij het bespreken van intieme problemen het liefst een vrouwelijk huisarts

Uit de enquete die door het weekblad Libelle in samenwerking met de Nederlandse Patiëntenfederatie werd uitgevoerd, werd mensen gevraagd wanneer ze liever een vrouw of juist een man als huisarts hebben en of die voorkeur terecht is. Ruim zevenduizend mensen vulden de vragenlijst in waarvan 56 procent vrouw was.
Van de vrouwen heeft 27 procent liever een vrouw als huisarts. Vooral bij specifieke klachten. Vier op de tien vrouwen heeft bij het bespreken van intieme problemen het liefst een vrouwelijk huisarts. Denk aan vragen over seksualiteit, menstruatieklachten, problemen over intieme geslachtsdelen en lichamelijk onderzoek.
Een groot deel meent dat vrouwelijke huisartsen meer inlevingsvermogen hebben en dertig procent meent zelfs dat dit vooral een vrouwelijke eigenschap is. Goed luisteren naar klachten en vragen, is er ook zo eentje die de vrouw op de man voor heeft. Een kwart van de ge-enquêteerden meent zelfs dat mannelijke huisartsen zich te autoritair opstellen.

Reacties op Facebook

Wij plaatsten een kort bericht over de enquete en er volgden veel reacties. Uit die reacties van vrouwen (en soms ook mannen) op onze facebooksites valt op te maken dat ook hier vaker de voorkeur uit gaat naar een vrouw.
Angelique Westerholt uit Groningen vertelt dat ze zowel een man als vrouw als huisarts heeft gehad, maar haar voorkeur toch uitgaat naar een vrouw. Met name Gelderse vrouwen reageerden massaal. Gonny Schrauwen vertelt dat zij is aangesloten bij een praktijk waar een doktersechtpaar werkzaam is. ‘Je komt bij degene die beschikbaar is. Wij zijn hier zeer tevreden over’, vertelt ze in haar reactie op facebook.
Er zijn veel vrouwen die het niet uitmaakt of het man of een vrouw is als hij of zij de klachten maar serieus neemt en aardig, kundig en attent is. Marie Louise Holtzer heeft een mannelijke huisarts en mannelijke gynaecoloog gehad. Het maakt haar niet uit. En ook de reacties op de Zuidhollandse en Utrechtse site laten zien dat het vrouwen niet uitmaakt, mits de arts aan eerdergenoemde competenties voldoet.

Zelf heb ik zoals eerder gezegd geen problemen met mijn mannelijke huisarts, maar uitstrijkjes worden in mijn huisartsenpraktijk door de vrouwelijke assistenten gedaan. Niets te klagen dus, maar veel vrouwen hebben dat wel. Hardhandige mannelijke huisartsen, lomp gedrag en slechts een wenkbrauw optrekken bij sommige vragen. Dat zou natuurlijk niet moeten.

Had ik niet beter die mooie en goed passende bh aan kunnen trekken

Ben ik dan helemaal senang als ik met vrouwendingen of andere klachten naar mijn mannelijke huisarts ga? Mwah… toch ook niet helemaal. Als ik ervoor uit de kleren moet, voelt dat toch niet helemaal zo ontspannen als ik hier doe voorkomen. Onlangs moest ik er heen om moedervlekken van mijn buik te laten verwijderen. Het begint al bij het uittrekken van mijn t-shirt als ik net toevallig die dag mijn ietwat versleten (slonzige, is een beter woord) bh aan heb. Had ik niet beter die mooie en vooral goed passende bh aan kunnen trekken?, is mijn eerste gedachte. Dan maar snel uit dat ding, en daar sta ik dan. In fel licht, in een net wat te koud kamertje naast de spreekkamer. Dan weet je het ook wel. Niets wat je dan nog enigszins charmant doet overkomen.

Bovenarm-kipfiletjes

Nu is dat natuurijk niet het doel, maar je wilt er toch een beetje goed uitzien, en boven de vijftig is dat al best een ‘dingetje’. Ineens valt alles je op wat je niet leuk vindt aan jezelf. Buikjes, hangende borsten en bovenarm-kipfiletjes, okselhaar en oude zwangerschapsstriemen, het is allemaal zichtbaar en het zal ‘hem’ dus ook wel opgevallen zijn. Dat laatste is de vraag, maar zelf zit je er maar mooi mee.

We schamen ons. En zo blijkt dat ook uit deze enquete. ‘Vrouwen vinden zichzelf vaker dan mannen lelijk en onaantrekkelijk en generen zich meer over hun lijf’, zo schrijft de Libelle in een artikel over de enquete. Uit de kleren gaan voor een arts vindt een op de vijf vrouwen lastig, vooral als borsten, buik en billen zichtbaar zijn. Afspraken uitstellen, vooral als het gaat om schimmelinfecties of aambeien bijvoorbeeld, doen vrouwen dan ook vaker dan mannen, 1 op de 8 vrouwen tegenover 1 op de 25 mannen.

Zouden we naarmate we ouder worden beter in ons vel zitten?

De eerste vrouwelijke huisarts in Nijmegen, Toine Lagro-Janssen (69), emeritus huisarts en hoogleraar vrouwenstudies Medische Wetenschappen aan het Radboudumc, vindt het zorgelijk dat mensen uit schaamte te lang met klachten blijven rondlopen. “Mensen zouden het gevoel moeten hebben dat ze altijd bij hun huisarts terechtkunnen. Man of vrouw”, becommentarieert ze in het Libelle-artikel.
Opvallend detail is nog wel dat zestig procent van de vrouwen onder de veertig jaar voor seksuele problemen liever naar een vrouwelijke huisarts gaat en dat dat boven de 69 de helft minder is. Zouden we naarmate we ouder worden beter in ons vel zitten of kan het ons dan niet zoveel meer schelen? In ieder geval zijn we net over de vijftig de schaamte nog niet voorbij.

Een slechte manier van communiceren blijkt ook de reden te zijn om de adviezen of recepten minder goed op te volgen of in te nemen

Ik kan mijn verhaal prima kwijt bij mijn huisarts, een man dus. Mocht ik in de gaten krijgen dat hij niet goed luistert dan zou ik me al snel niet serieus genomen voelen. En dan is het vertrouwen al snel ver te zoeken. Een slechte manier van communiceren blijkt ook precies voor mensen de reden te zijn om de adviezen of recepten van een arts minder goed op te volgen of in te nemen. En dat is natuurlijk kwalijk.


Onderzoekers van de Amerikaanse universiteit Harvard namen 1,5 miljoen ziekenhuisopnames van 65-plussers onder de loep en lieten eind 2016 weten dat vrouwelijke artsen in dat opzicht betere zorg leveren. Het zou zelfs de kans op overlijden verminderen met vier procent. Daar wordt nogal wat gezegd. Hoe anders zijn die vrouwelijke huisartsen dan echt? Subtiele verschillen zijn het, maar wel van grote invloed. Zo blijken vrouwelijke huisartsen zich beter aan de richtlijnen voor behandeling te houden, zij leggen dus goed uit hoe je een behandeling kunt inzetten of medicijnen moet nemen. Daarmee lijkt bovenstaande uitspraken over de juiste manier van communiceren bevestigd.

In zijn algemeenheid lijkt het vooral om het bieden van meer aandacht te gaan. We noemen het bespreken van emoties wat vrouwelijke artsen beter doen en ze tonen een hogere mate van empathie. Nemen ook meer tijd (10 procent meer dan hun mannelijke collega’s). Zij hebben ook meer oor voor de psychische gesteldheid van de patiënt. En de toch wel arrogante houding van sommige artsen… ook dat blijken vrouwen veel minder te hebben.

Al met al is het heel persoonlijk waar je voorkeur naar uitgaat, maar als je op zeker wilt gaan, aandacht wilt voor je probleem, een juist richtlijn wilt krijgen voor het nemen van medicatie en een beetje aardig bejegend wilt worden, dan is het gezien de uitkomst van de enquete toch slim voor een vrouw te kiezen.

De schaamte voorbij, moeten we dat opnieuw lezen?

De schaamte voorbij is een boek van de Nederlandse schrijfster Anja Meulenbelt dat uitkwam in 1976. Het is autobiografisch en beschrijft haar leven als onder andere alleenstaande moeder. Meulenbelt schrijft over haar huwelijk, scheiding, seksleven en haar aansluiting bij de vrouwenbeweging. In de jaren zeventig lokte het boek veel reacties uit.

Meulenbelt over het boek op haar weblog

…Ik heb achteraf vaak uit moeten leggen dat ik ‘De schaamte voorbij’ niet schreef omdat ik mezelf zo belangrijk vond, maar omdat ik nergens boeken tegenkwam die het leven beschreven van vrouwen zoals ik, levend tussen traditie en moeizame emancipatie, in een woelige tijd, ‘op de top van een golf’. …En we waren toen zo opgewonden over die nieuwe ontdekking: dat ons persoonlijke leven er toe deed, dat liefde, seks, en de privé relaties tussen vrouwen en mannen net zulke politiek belangrijke onderwerpen waren als gelijke lonen en de wettige regeling van het recht op abortus. Nu snapt bijna niemand dat meer, met elke dag ontboezemingen op de emotie tv, dat het toen revolutionair was, zeker voor vrouwen, om het over de persoonlijke binnenkant van het bestaan te hebben.

Cijfers

Aantal huisartspraktijken in Nederland: 5028
Aantal huisartsen in Nederland: 11.834
Man-vrouw verhouding onder huisartsen 49/51

Bron: Nivel (2016)

Lees hier meer info over huisartsenzorg