Dit speldje zorgt ervoor dat die dementerende mevrouw veilig thuiskomt

Mensen met een dementie zijn kwetsbaar. Het dragen van een speldje kan schrijnende situaties voorkomen. Redacteur Boukje ging in gesprek met de bedenkster ervan.


Er is een speldje ontwikkeld met een duidelijk beeldmerk en een noodnummer, waaraan mensen met een dementie te herkennen zijn en vervolgens geholpen kunnen worden als dat nodig is.

Dat speldje zorgde er afgelopen augustus voor dat Peter Schipper, die met zijn vrouw aan het wandelen was in de omgeving van Zeist, een mevrouw met de ziekte van Alzheimer kon herenigen met haar man. De mevrouw was in de war en wist niet meer waar de camping was waar ze met haar man verbleef. Peter zag het speldje op de kraag van haar jas, belde het telefoonnummer dat erop stond en kreeg contact met Stichting 2109. De stichting informeerde meteen de echtgenoot en al snel kon de mevrouw naar haar man teruggebracht worden.

Post op Facebook

Peter postte de gebeurtenis op Facebook en vroeg zich af waarom de Stichting 2109 vooral lokaal werkt en geen landelijke dekking heeft. Hij deed een oproep om zijn bericht te delen voor meer bekendheid en eindigde zijn post met de woorden: “Want wie weet lopen wij over enkele decennia ergens, weten niet hoe we daar gekomen zijn, maar het ergste is; we weten niet meer hoe we thuis moeten komen.” Het bericht werd ruim 100.000 keer gedeeld en de stichting kreeg in de week erna zo’n 25.000 reacties. Het leverde 150 bestellingen van speldjes op en heel veel positieve aandacht.

Simone den Uijl

Ik heb een gesprek met Simone den Uijl die voorzitter en oprichtster is van Stichting 2109. Samen met haar man heeft ze in Son en Breugel een dagopvang voor mensen met een dementie. Ze heeft 25 jaar ervaring met de doelgroep en werkte onder andere bij de thuiszorg en in een verpleeghuis. In al die jaren maakte ze vaak mee dat mensen met een dementie, doordat ze niet als zodanig werden herkend, in hele vervelende situaties terecht kwamen. “Het meest heftige voorbeeld is dat van een oudere Marokkaanse man die in Amsterdam in de bus stapte,” vertelt Simone. “Hij was in de veronderstelling dat hij al een kaartje had en kocht er dus geen. De buschauffeur maakte vervolgens melding van de aanwezigheid van een mogelijke terrorist en de meneer werd met geweld uit de bus gehaald.” Later bleek dat hij dementerend was en zich alleen nog in zijn moedertaal kon redden. Wat hem restte was een groot trauma.

SpeldjeDementie zichtbaar maken

Simone noemt nog andere voorbeelden: van een man die met zijn fiets de supermarkt in ging om zijn boodschappen meteen in de fietstas te kunnen doen. Ook hij werd hardhandig uit de winkel gezet en ook hij was dementerend. En dan was daar nog een mevrouw die iedere zaterdag met de bus naar de Bijenkorf ging om koffie met gebak te halen en op een dag in de bus in slaap viel. Daardoor belandde ze op een koude winterdag in een vreemde stad en dwaalde daar uren rond. Stuk voor stuk schrijnende gebeurtenissen, die voorkomen hadden kunnen worden als duidelijk was geweest dat deze mensen een dementie hadden. Met een speldje dus.

Still Alice

Het  idee daarvoor had Simone al langer. Ze vertelt dat ze de indrukwekkende film ‘Still Alice’ met Julianne Moore en Alec Baldwin zat te kijken en de jonge hoofdpersoon, die de ziekte van Alzheimer heeft, letterlijk hoort zeggen: “Waarom is er niks voor ons?” Dat triggerde haar al tot het maken van een beeldmerk. Maar drie jaar geleden ging ze concreet actie ondernemen, nadat ze een keer bij de visboer stond en een oudere vrouw voordrong. Ze gedroeg zich erg vreemd, maar Simone bleef rustig en liet haar voorgaan. Een week later werd diezelfde mevrouw aangemeld bij de dagopvang van Simone. Toen begreep die ineens dat haar gedrag bij de visboer voortkwam uit de ziekte van Alzheimer. Dat was het laatste zetje dat ze nodig had. De mensen met een dementie waar ze mee werkte, hadden haar altijd veel positieve energie en liefde gegeven. Nu kon ze wat terugdoen.

Stichting 2109

Ze ging met haar ideeën naar de burgemeester en een specialist ouderenzorg en die waren meteen enthousiast. Wat volgde was een (gepatenteerd) speldje met een mooi beeldmerk en een noodnummer, een speciale telefoonlijn en de oprichting van Stichting 2109. Die naam verwijst naar de Wereld Alzheimer Dag, die op 21 september plaats heeft. De Stichting heeft diverse ambassadeurs, waaronder een jurist en een financieel adviseur. Ook zangeres Lesley van der Aa en presentatrice Anouk van Kooijk hebben hun steun aangeboden.

(H)erkenning

Het gaat vooral om (h)erkenning van mensen met een dementie. Simone wil het taboe doorbreken en het leven van deze mensen makkelijker maken. “Hun leven verloopt zoveel prettiger als ze begrepen worden. We moeten hen laten voelen dat ze erbij horen en er mogen zijn. Dat ze actief deel kunnen nemen aan de maatschappij, omdat wij hen helpen als dat nodig is.” Ze wil graag dat het speldje bekendheid krijgt, zodat iedereen weet wat de betekenis is en ernaar kan handelen.

Een oogje in het zeil

Maakt het dragen van het speldje de doelgroep niet juist kwetsbaar, een makkelijke prooi? “Ik begrijp de vraag, maar ik heb vertrouwen in de goedheid van de mens. Iemand in een rolstoel is ook kwetsbaar, moet die dan ook maar thuis blijven? De voordelen zijn groter dan de nadelen en als iemand duidelijk een speldje draagt is de omgeving waarschijnlijk juist alerter en houdt een oogje in het zeil.“

Voorlichting op scholen

Door het Facebookbericht van Peter Schipper is de aandacht voor het speldje en Stichting 2109 enorm gegroeid. Simone kreeg mailtjes van politie, buurtwhatsappgroepen, thuiszorgorganisaties en ouderenbonden. Er werden meer speldjes verkocht en er kwamen donaties. Met dat geld wil de stichting ‘Mantelzorger doe een wens’ opzetten, waardoor mantelzorgers even ontlast kunnen worden en in het zonnetje gezet. Omdat die een enorm zware taak hebben. Daarnaast staat voorlichting geven op scholen op de planning, om kinderen vroeg bekend te maken met deze doelgroep, die de komende jaren alleen maar groter zal worden. Maar het belangrijkste doel is dat het speldje landelijke bekendheid krijgt. Simone hoopt dat ook dat zoveel mogelijk mensen en instanties mee willen helpen om dementie zichtbaar te maken in onze maatschappij.

Logo en speld

Meer weten?

Wil je een speldje bestellen of meer informatie over Stichting 2109? Dan vind je hier de contactgegevens.

De foto is met toestemming geplaatst