Alles over zonnen en zonnebrandcrème

Kun je in de schaduw nog verbranden en hoe lang is zonnebrandcrème eigenlijk houdbaar? Een uitgebreid artikel over die heerlijke zon en jezelf ertegen beschermen. Belangrijk!

Zodra de zon zich laat zien, duiken we erin. We weten heus wel dat we ons moeten insmeren en dat die zon niet altijd zo goed voor ons is, maar hoe zit het nu echt? En welke factor moet je gebruiken? Kun je in de schaduw nog verbranden en hoe lang is zonnebrandcrème eigenlijk houdbaar? Alles over die heerlijke zon en jezelf ertegen beschermen.

 -Aan welke straling stellen we ons bloot?

-Voordelen en nadelen van zonnebaden

-Smeren om ons te beschermen tegen de zon

-Insmeren na het zonnen

In de jaren zeventig en tachtig, toen wij een tiener waren, lagen we uren te bakken in de zon, liefst topless. Bruin wilden we worden. Om dat een tandje bij te zetten, smeerden sommigen zich zelfs in met een zonneolie zodat dat nog wat sneller ging. Beschermingsfactoren leken in die tijd een minder grote rol te spelen. Je wilde niet beschermd, je wilde kleur, veel kleur.

Die tijd ligt inmiddels ver achter ons. We zijn ons steeds meer bewust van de kracht van de zon, zelfs op een bewolkte dag, en de gevolgen voor onze huid. Wie onbeschermd en lang in de zon ligt te bakken, heeft kans om huidkanker te ontwikkelen. Dus is het smeren geblazen. Veel smeren, vaak smeren.

Eigenlijk is een gebruinde huid dus een beschadigde huid. We denken dat we er met een kleurtje gezond uitzien, maar uiteindelijk is het tegendeel waar. Wie door de zon gebruind is, heeft huidcellen die zijn beschadigd door de zon, door de UV-stralen. Wie regelmatig verbrandt, doet zijn huid nog meer schade aan.

Aan welke straling stellen we ons bloot?

 Kortweg biedt de zon ons drie soorten straling. Het licht dat ervoor zorgt dat we de dag ervaren ten opzichte van de donkere nacht, infrarode straling en ultraviolette straling.

-Infrarode straling

Deze straling zie je niet, maar voel je wel. Het geeft warmte.

-Ultraviolette straling

Ook deze straling, UV-straling, is onzichtbaar. Het bestaat uit: UV-A, UV-B en UV-C stralen.

UV-B stralen: hier kun je van verbranden en ze zorgen ook voor de bruine kleur

UV-A stralen: deze stralen kunnen vlekken, rimpels en huidkanker veroorzaken

De dampkring met z’n ozonlaag houdt een groot deel van deze straling tegen. UV-C stralen, de sterkste straling, bereiken onze aarde helemaal niet. UV-B stralen bereiken de aarde wel. Deze straling bereikt de opperhuid en stimuleert de melanineproductie met als gevolg dat de huid bruin kleurt. Het veroorzaakt echter ook verbranding en een verandering in het dna van de huid. UV-A stralen bereiken ons ook en dringen het diepste door in de huid. Dit zijn zonnestralen die de lederhuid bereiken en de huid ouder doen worden.

Wolken, ramen, parasols, het houdt de zon enigszins tegen, maar niet de UV-straling

Bruin worden achter glas

Maar liefst 95 procent van de UV-stralen bestaat uit UV-A-straling dat dwars door ramen gaat. Ze zijn in staat de structuur van onze huid te veranderen, met name de bovenste huidlaag, met rimpels en vlekken als gevolg. AV-A stralen zijn tevens de veroorzakers van huidkanker.

Kracht van zon op bewolkte dag

Vergis je overigens niet. Als het bewolkt is, word je nog altijd aan UV-straling blootgesteld. Wolken kaatsen zonlicht terug naar de aarde. UV-B-straling wordt door wolken wel wat tegengehouden, maar UV-A-straling is er altijd. Tachtig procent van die straling gaat door wolken heen.

Voordelen en nadelen van zonnebaden

Voordeel

-vitamine D

-goed humeur

 

Nadeel

-huidveroudering

-huidkanker

De zon geeft ons een goed humeur en het UV-B-licht op de huid voorziet ons van de nodige vitamine D. Dat is onder andere nodig voor de vorming van sterke botten. Maar voor de huid doet het, zoals bovenstaand omschreven, eigenlijk niet veel goed. Toch willen we graag zonnebaden en bruin worden. Dan kun je er maar beter rekening mee houden dat de elasticiteit van de huid (collageen) vermindert en door de zon de huid sneller uitdroogt waardoor deze dunner wordt. Ook kan het zonlicht het erfelijk materiaal, het dna aantasten waardoor cellen kunnen gaan woekeren en huidkanker kunnen veroorzaken. Vooral als je regelmatig verbrandt.

Bruin worden aan het strand

Je wordt snel bruin als je jezelf blootstelt aan de zon op het strand en bij zee. Water en zand reflecteren het zonlicht, waardoor je ook sneller kunt verbranden omdat de UV-stralen in nog grotere mate je huid bereiken. Zelfs in helder water dringen de stralen door en bereiken je huid als je aan het zwemmen bent.

Bruin worden in de schaduw

Onder een parasol of ander doek kun je minder snel verbranden, maar de UV-B-straling gaat er alsnog wel doorheen. Zelfs in de schaduw ben je dus niet gevrijwaard van UV-straling. Het is weliswaar minder aanwezig, maar nooit helemaal weg. Je kunt dus zelfs bruin worden in de schaduw.

Boven zonkracht 7 moet je je goed gaan beschermen

De kracht van de zon

De hoeveelheid UV wordt uitgedrukt in zonnekracht. Die schaal loopt van nul tot tien. Bij een zonnekracht 7 gaat de kracht echt een rol spelen en is het belangrijk jezelf te beschermen tegen de schadelijke invloeden van de zon, de UV-stralen. Boven die zonnekracht 7 neemt de kans op verbranding toe. Hoe hoger de zonnekracht, hoe meer je je huid ertegen moet beschermen.

UV-werende kleding

Je beschermen door een t-shirt aan te trekken, helpt eventjes, maar de meest hardnekkige straling gaat er nog dwars doorheen. Er is UV-werende kleding te koop dat de straling beter tegenhoudt. UV-kleding beschermt, net als een zonnebrandcrème, de huid tegen verbranding van de zon. Een gewoon wit t-shirt beschermt de huid vergelijkbaar met zonnebrandfactor 10 (over die factor verderop meer). Met goede UV-kleding wordt 98 procent van de UV-straling tegengehouden. Dit geldt voor zowel UVA- als UVB-straling. Je hoeft je huid onder UV-kleding niet in te smeren. Ook in het water ben je met UV-zwemkleding goed beschermd.

Smeren om ons te beschermen tegen de zon

Afhankelijk van je huidtype kun je een bepaalde tijd in de zon blijven zonder te verbranden. Maar dit gaat vaak zo snel dat insmeren noodzakelijk is om geen nadelige gevolgen van die straling te krijgen. Smeer je dus sowieso in en zeker niet te dun. Veel mensen vinden zonnebrandcrème duur (daarover verderop meer), zijn zuinig met smeren. Het is echter belangrijk een goede laag aan te brengen. Ook als je al een beetje bruin bent van de zonnebank.

Welke zonnebrandcrème?

Kies een zonnebrandcrème die bij je huid past. De hoeveelheid pigment in je huid bepaalt voor een groot deel jouw huidtype, en hoe gevoelig deze is voor de zon. Experts onderscheiden zes verschillende typen. KWF Kankerbestrijding heeft een compact schema gemaakt zodat je snel kunt zien welk type huid je hebt en welke zonnebrandcrème je nodig hebt, met de juiste minimale beschermingsfactor. Die beschermingsfactor wordt aangeduid met SPF ofwel Sun Protection Factor. Gebruik in ieder geval altijd minimaal SPF 30. Alleen als je een bruinere huid hebt, kan dat van een andere waarde zijn.

 

Met een zonnebrandcrème met beschermingsfactor 10 kun je in principe tien keer zo lang in de zon blijven zonder te verbranden, mits je je om de twee uur insmeert. Met een factor 30 is dat dus dertig keer. Als je transpireert of even een duik neemt, moet je echter weer opnieuw beginnen met smeren.

Dure zonnebrandmiddelen zijn niet per definitie beter

Volgens een zonnebrandtest van de Consumentenbond is het meest gebruikte zonnebrandmiddel die met SPF 30. In de vorm van een crème, een lotion of een spray. De prijzen lopen flink uiteen. Kies gewoon dat zonnebrandmiddel dat je fijn vindt, om de smeerbaarheid of geur. En dat kan al voor een niet al te hoge prijs. Dure middelen zijn niet per definitie beter.

Een tijdje ging het rond dat er in zonnebrandcrème hormoonverstorende stoffen zouden zitten, maar dat lijkt een fabel. Cosmeticaproducten moeten aan strenge eisen voldoen en volgens de Europese wetgeving mogen daar niet van dit soort stoffen en ook geen kankerverwekkende stoffen in worden toegepast. Je kunt dus maar beter smeren, want dat voorkomt juist schadelijke invloeden aan de huid.

Er lijken nog wel verschillen te zijn in de schadelijke invloeden voor het milieu als het om zonnebrandmiddelen gaat. Daar valt door fabrikanten nog wel een en ander aan te verbeteren. Als consument kun je daar een bewuste keuze in maken. In de eerdergenoemde test van de Consumentenbond wordt ook een milieuscore aangegeven. Er zijn ook labels waaraan je kunt zien dat ze geen microplastics bevatten. Het is interessant om te weten dat landen als Hawaii vanaf dit jaar de filters oxybenzone and octinoxate verbieden omdat ze koraal bleken. Hier vind je een uitgebreide uiteenzetting over welke ingrediënten zonnebrandcrèmes bevatten.

Hoe lang is zonnebrandcrème houdbaar?

Een geopende zonnebrandcrème kun je volgens fabrikanten een jaar later niet meer gebruiken. Die tube of fles van vorig jaar zou je dus weg moeten doen omdat daar nog onvoldoende werkzame stoffen inzitten. De Consumentenbond meent echter dat je niet direct een product van een jaar oud weg hoeft te gooien. Je kunt het best nog een jaar of langer bewaren, meent de bond. Uit tests blijkt dat zonnebrandmiddelen van het jaar ervoor nog prima bescherming bieden. Wel wordt aangeraden als je zelden in de zon komt en maar weinig gebruikt, kleinere verpakkingen te kopen.

Zo bewaar je je zonnebrandcrème

-bewaar het gesloten en laat het niet in de zon liggen

-bewaar het op een donkere en droge plek, in een kast bijvoorbeeld

-laat het niet in de auto liggen (temperatuurschommelingen)

-bewaar het niet in de koelkast, maar op kamertemperatuur

Denk niet dat je niet bruin wordt met een crème. Je wordt prima bruin, maar verbrandt minder snel. Dus wie een kleurtje wenst en denkt dat dat zonder te smeren sneller gaat, is verkeerd bezig. Gewoon smeren. Dan ben je beschermd tegen verbranding van je huid. En je huid droogt ook nog eens minder snel uit. Je wordt bruin in plaats van rood.

Insmeren na het zonnen

Een aftersun heet niet voor niets aftersun. Het bevat vochtinbrengende stoffen, zoals glycerine en plantaardige oliën en zelfs ook antioxidanten. Het doet de huid koelen en brengt weer vocht in de huid zodra je huid minder snel uitdroogt. Het is er speciaal voor gemaakt en is iets anders dan aan bodylotion. Een bodylotion blijkt vaak vetter dan aftersun, waardoor de huid niet lekker kan ademen. Maar met een bodylotion die niet al te vet is, kan de huid net zo goed worden ingesmeerd. Smeren met een goede crème nadat je in de zon bent geweest, is sowieso geen overbodige luxe.

Weetjes over zonnebrandmiddelen

-Laat je niet afschrikken door de prijs van zonnebrandcrèmes. Eigenlijk zijn de goedkopere crèmes net zo goed (met gelijke beschermingsfactor), maar is de geur, smeerbaarheid of de verpakking anders. Het geeft in ieder geval dezelfde bescherming.

-Ook ingesmeerd met een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor word je bruin.

-Houd aan dat je je om de twee uur insmeert en vaker als je transpireert, zwemt of sport. Zelfs als een crème waterresistant is, waardoor het blij het zwemmen beter blijft zitten, is het aan te raden je erna weer opnieuw in te smeren. Als je je afdroogt verdwijnt een groot deel van de bescherming.

-Er wordt gezegd dat zonnebrand tot twaalf maanden na opening houdbaar is, maar vaak kun je er nog wel langer mee. Als het in de volle zon staat, bij hoge temperaturen, is het minder lang houdbaar.