De bouwvak deed voor het eerst zijn intrede in 1930. Hoe is dat eigenlijk ontstaan? En past de bouwvak nog wel in deze moderne tijd? Want de ooit verplichte vakanties in de zomer bestaan allang niet meer, maar toch zijn er bedrijven in de bouw die nog steeds aan het concept vasthouden.
Bouwvakkers kregen voor de allereerste keer drie dagen vakantie in augustus van 1930. Voordat het zover was ontvingen de werknemers vakantiebonnen. Met deze bonnen konden zij het loon van deze vrije dagen incasseren. Regel was dat iedereen op dezelfde dagen de vakantie op moest nemen. Er werden controles gedaan op de bouwplaatsen om te voorkomen dat er werknemers doorwerkten. Men wilde niet dat men vakantiegeld plus loon uit moest keren. Het duurde tot 1965 dat die drie dagen uitgebreid werden. In plaats van drie dagen kregen de arbeiders drie weken vakantie in het hoogseizoen. Een periode die voor elke regio in Nederland verschillend begint.
Vakantiegeld
Het systeem met de bonnen werd in 1985 verandert, toen ging men langzamerhand over op een nieuw systeem. De werkgever maakte voortaan een vast bedrag per maand over naar het zogenaamde ‘Vacakantiefonds’. Hiervan kreeg de werknemer een afschrift met een tegoed voor de vakantie. Dit systeem was minder fraudegevoelig, wat wel nog steeds kon was natuurlijk zwart door blijven werken. In de jaren zeventig zorgde het zwartwerken voor veel ophef. Een Eerste Kamerlid stelde in 1978 dat er maar liefst veertig miljoen gulden aan fraude werd gepleegd door het ontwijken van sociale premies en loonbelasting.
Bouwvak bestaat officieel niet meer
Wist je dat officieel de bouwvak helemaal niet meer bestaat? Dat is al zo sinds 1981. Het is niet meer verplicht en daarom staat het niet meer opgenomen in de CAO voor bouwnijverheid. Toch blijft de term in de volksmond bestaan en wordt er door de branchevereniging Bouwend Nederland nog steeds data geadviseerd die bedrijven op kunnen volgen.
Officieel bestaat de bouwvak dus niet meer, maar officieus nog wel. Tot 1990 lag de bouw iedere zomer stil, maar tegenwoordig zijn er steeds minder bedrijven te vinden die aan een verplichte vakantie tijdens de zomer doen. Dat doen ze omdat het praktisch kan zijn, wanneer iedereen een voor een met vakantie gaat op een werkplaats kan het werk hierdoor enorme vertraging oplopen. In die zin kan het voordeliger zijn om vast te houden aan een vaste vakantieperiode. Na de zomer met iedereen beginnen is eenvoudiger dan wekenlang op halve kracht te werken.
Vakbonden zoals FNV Bouwen en Wonen zijn het niet eens met verplichte vakanties. De vakbond is van mening dat werknemers de keuze moeten hebben over wanneer zij vakantie op willen nemen. Uiteraard zijn er mensen die het niet erg vinden om in een bepaalde periode op vakantie te gaan, maar de bond wil graag dat werknemers hun vrije tijd zelf kunnen besteden. Bijvoorbeeld mensen die niet gebonden zijn aan de schoolvakanties willen het liefst buiten die periode op vakantie, omdat het een stuk goedkoper is. Dat moet volgens de bond mogelijk moeten zijn.
Langzaam verdwijnend fenomeen
Anno 2021 wil twee derde van de bedrijven gewoon door blijven werken blijkt uit onderzoek. De belangrijkste reden is dat bedrijven geen opdrachten af willen zeggen vanwege vakantie. Ze willen niet het risico lopen om inkomsten mis te lopen. Daarnaast is het zo dat er tegenwoordig veel ZZP’ers werkzaam zijn in de bouw. Ook zij bepalen zelf wanneer ze vakantie opnemen. Een aantal bedrijven houdt zich nog wel steeds aan de bouwvakperiode. Die bedrijven vinden zichzelf te klein om iedere werknemer zelf zijn vakantie te laten bepalen. Tot slot zijn er nog bedrijven die een middenweg kiezen. Twee weken verplichte vakantie en een week om zelf te bepalen. Die week vakantie mag gedurende het jaar opgenomen worden.
Wat als je verplicht vakantie moet nemen en je bent het er niet mee eens?
Werknemers kunnen niet altijd zelf doen wat ze willen. Dat komt omdat een werkgever met de ondernemingsraad iets heeft afgesproken. Een bouwvak kan daarom nog steeds collectief vastgesteld worden. Daar heeft een CAO niets mee te maken. Toch is het zo dat er tegenwoordig steeds vaker een oplossing wordt gezocht. Sommige werkplaatsen blijven wel open in de vakantie en dan kan je als werknemer misschien daar aan de slag. Het is echter nog niet overal een gewoonte. Het hangt dus af voor welke bedrijf je werkt en wat de regels daar zijn.
De toekomst
Ondanks dat er nog steeds bedrijven zijn die een bouwvakperiode nemen blijft de vraag of de bouwvakantie blijft bestaan. In deze tijd moeten bedrijven altijd klaar staan om te leveren. Opdrachtgevers stellen steeds meer prestatiecontracten op waardoor het niet meer mogelijk is om het werk voor drie weken te laten voor wat het is. Scholen bijvoorbeeld willen graag dat er tijdens de zomervakantie gerenoveerd wordt. En ook het onderhoud aan wegen wordt volop in de zomervakantie gedaan, omdat het dan een stuk rustiger op de weg is. Daarnaast heb je de werknemers zelf die graag willen bepalen wanneer ze vakantie nemen. We zullen zien wat de tijd brengt, maar het moge duidelijk zijn dat de tijd aan het veranderen is.
Wanneer is het bouwvak 2021?
Inmiddels heeft de Bouwend Nederland vereniging de data voor de bouwvak vakanties in 2021 bevestigd. De bouwvak begint in 2021 twee weken na de start van de zomervakantie in de betreffende regio. Evenals in 2021 is het Noorden het eerste aan de beurt.
Regio Vakantiedata Week
Noord 26-7-2021 t/m 13-8-2021 30 t/m 32
Midden 2-8-2021 t/m 20-08-2021 31 t/m 33
Zuid ` 9-8-2021 t/m 27-8-2021 32 t/m 34
Onder welke regio val jij?
De bouwvak wordt onder drie regio’s verdeeld om drukte te voorkomen. Die drie regio’s zijn zoals je hierboven kunt lezen: Noord, Midden en Zuid. Die regio’s worden ook door het ministerie van OCW gebruikt voor de spreiding van de schoolvakanties. Weet je niet precies onder welke regio jij valt? Klik dan op deze link voor een overzicht en check onder welke regio jij valt.
