Wim Kok overleden, de man van het poldermodel

Wim Kok vertegenwoordigde een bijzondere periode uit de Nederlandse politiek. Ken jij nog het Kwartje van Kok?

Tachtig jaar is hij geworden. Wim Kok. De man die het ‘poldermodel’ introduceerde en daar hoge ogen mee gooide. Het stond voor een opbouwend overleg tussen overheid, werkgevers en werknemers. Zelfs in het buitenland werd het model geroemd. En we kennen het nog steeds. 

In 1986 werd hij de opvolger van Joop den Uyl en stuwde de Partij van de Arbeid naar een sterke partij. Politiek journalist Frits Wester meent dat Kok met name opviel door het van een reactionair vakbondsleider tot de premier van Nederland te schoppen. “Hij wist veel mensen voor zich te winnen en werd premier voor heel Nederland.”

Drama in Srebrenica

Vanaf 1994 was hij minister-president. Hij leidde twee paarse kabinetten van PvdA, VVD en D66. Onder zijn leiding groeide de economie flink, wat onder meer tot uiting kwam in een verlaging van de werkloosheid. In 2002 stapte hij op. De reden was het zeven jaar eerder plaatsgevonden drama in Srebrenica, waar hij de verantwoordelijkheid voor nam. Nederlandse VN militairen hadden gefaald in het voorkomen dat ruim zevenduizend moslimmannen werden vermoord door Bosnisch-Servische troepen. Het hele kabinet stapte op.

Man met gezag

Door veel mensen wordt Wim Kok een man met gezag genoemd. Zowel nationaal als internationaal. Verschillende voorvallen heeft hij op diplomatieke wijze weten te organiseren. Een van die voorbeelden deed zich voor bij het huwelijk van Willem Alexander met Máxima. De omstreden vader van onze huidige koningin Máxima, Jorge Zorreguita werd niet bij het huwelijk  uitgenodigd vanwege zijn omstreden status. Kok was degene die hierin op zorgvuldige wijze bemiddelde.

Akkoord en Poldermodel

Kok heeft aan Nijenrode gestudeerd en startte zijn politieke loopbaan bij het Nederlands Verbond voor Vakverenigingen. In 1976 werd hij voorzitter van de FNV. Hij werd een echte vakbondsman. In 1982 wist hij, in het kader van de slechte economische toestand in ons land, een akkoord te realiseren tussen vakbonden en werkgevers door middel van het Akkoord van Wassenaar; Vakbonden lieten de loonsverhogingen schieten in ruil voor arbeidstijdverkorting. Hiermee werd het poldermodel geïntroduceerd.

Kwartje van Kok

In de jaren tachtig kreeg Kok als PvdA-leider te maken met kabinet Lubbers II. In 1989 werd hij minister van Financiën en vicepremier in Lubbers III. Hij wilde het financieringstekort terugbrengen door onder andere de accijns op benzine te verhogen met 18,3 cent, het zogenoemde kwartje van Kok. De latere WAO-crisis deed de PvdA in zwaar weer belanden, maar ze bleven de grootste partij en Kok werd minister-president van Paars I. Het zou nog tot 1998 duren eer de PvdA op weer een hoog aantal zetels kon rekenen, namelijk 45. Zo werd ook Paars II een feit. Het rapport van het Nederland Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) over de kwestie Srebrenica maakte een einde aan de periode van Wim Kok. Vanaf 2003 maakte hij vooral deel uit van meerdere commissariaten.

Foto: Door Rijksoverheid.nl – http://english.minaz.nl/dsc?c=getobject&s=obj&objectid=93966, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=17716314