Men neme drie brompotten van ruim boven de zestig jaar en laten ze heel langzaam door steden wandelen. Bij gebouwen of kunst gaan ze iets vertellen. Zet er een voice over onder van dik in de zeventig die de boel aan elkaar praat… Dan heb je: Hier zijn de Van Rossems. Ofwel: heerlijk trage televisie. En je steekt er nog wat van op ook.
De overtreffende trap van ‘sombermansen’, noemde Matthijs van Nieuwkerk de van Rossems in zijn aankondiging van de televisieserie ‘Hier zijn de Van Rossems’. Dat was bij de start van de serie in 2015. ’Niet een, niet twee, maar drie Van Rossems’. Dat moest wel of dodelijk saai of hilarisch worden. Het werd geen van tweeën.
Drie mopperkonten
De drie mopperkonten geven ons als publiek een duidelijk kijk op wat er om ons heen hangt, staat en bestaat. Op kundige wijze, zonder een blad voor de mond te nemen. En het leuke is, ze lijken zichzelf nauwelijks serieus te nemen. Voorbeeld: Maarten vertelt een boeiend verhaal over de Korenbeurs in Groningen waarop hij zichzelf becommentarieert: ‘Ik geef toe dat dat kinderachtig esthetisch gelul is.”
Ongecensureerd commentaar
Het trio bezoekt steden in Nederland, met soms een uitstap naar België of Duitsland, en geeft ongecensureerd commentaar op wat ze zien en ervaren. Ze hebben alledrie hun eigen expertise. Maarten als historicus, zus Sis als kunsthistorica en broer Vincent als expert in de architectuur. Ze laten elkaar plekken, gebouwen en kunst zien, en vertellen er verhalen bij, geven elkaar de informatie. Wij als kijker luisteren mee. De voice over is van Philip Freriks (73).
Vincent van Rossem (68) is gepensioneerd architectuurhistoricus. Hij werkte voor de BMA, het gemeentelijke Bureau Monumenten & Archeologie en hoogleraar Monumenten en stedenbouwkundige vraagstukken aan de Universiteit van Amsterdam. Mary (Sis, 73) gaf als kunsthistorica les aan de Hogeschool van Utrecht en was dramadocent en Maarten (75) is algemeen historicus en hoogleraar. Ook werd hij vaak door de media opgetrommeld als Amerika deskundige.
Verbaal sterk
Wie de serie heeft bedacht moet geweten hebben dat de drie naast een enorme hoeveelheid kennis, ook de gave hebben elkaar flink dwars te kunnen zitten. Vooral verbaal zijn ze sterk en weten de kijker met een langzame tred te boeien, niet alleen in de manier van spreken maar ook in het bewegen. Ze lopen tergend langzaam op een gebouw of een schilderij af. Vervolgens staan ze stil bij objecten en plaatsen in steden die na hun bezoek nooit meer hetzelfde zijn. Althans; je zult er als kijker nooit meer hetzelfde aan voorbij gaan.
‘Wijzelf zitten ook allang in het depot, Maarten’
De kracht van de drie Van Rossems zit ‘m misschien wel in het feit dat je het niet verwacht en dat het toch boeit en dat je voelt dat wat er gezegd wordt, zinvol is. Je ziet het niet aan ze af dat ze alledrie flink veel kennis bezitten. Ze lopen er shabby bij, veelal in het zwart, en geven ongezouten hun mening. Ze zeggen dingen die veel mensen waarschijnlijk denken, maar niet dúrven zeggen. Vervolgens blijken ze veel kennis te bezitten en heel duidelijk het verhaal te kunnen vertellen. Het commentaar is nuchter, maar daar ziet de kijker juist de humor wel van in. Neem nu deze conversatie. Het drietal is in een museum.
Maarten (doorlopend naar een zaal waar Picasso hangt): ‘En dan komt het kubisme. Dat is toch hopeloos klein knutselwerk?’
Sis: ‘Dat is interessánt, Maarten.’
Maarten: ‘Interessant is het wel, maar het heeft de hele boel laten mislukken.’
Sis: ‘Dat vind ik zo kortzichtig. Met jou valt gewoon niet te praten over moderne kunst. Jij hebt geschiedenis gedaan, dan moet je toch iets weten over dit soort ontwikkelingen? Ik vind de zoektocht van de kubisten heel boeiend. Kijk naar Picasso. Hij beheerste alles, en op een gegeven moment wordt dat vervelend. Logisch dus dat hij een keer iets anders wilde proberen.’
Maarten: ‘Misschien was de ontwikkeling naar het kubisme inderdaad onvermijdelijk, maar een succes was het niet. Ik ben het wel met je eens dat Picasso enorm veel talent had. Alles slaagde wat hij ook deed. Als hij een geitje kleide, werd het ook een meesterwerk. Maar daardoor ontbreekt de worsteling in zijn werk, helaas. De enige kunstenaar van daarna die ik kan waarderen, is Lucian Freud. Ik weet nog goed dat ik voor het eerst iets van hem zag. Toen dacht ik: jezus, er kan dus nog gewoon geschilderd worden.’
Sis: ‘Er zijn veel meer schilders uit de twintigste eeuw de moeite waard. Rothko bijvoorbeeld. Maar daar kun je met jou niet over praten.’
Maarten: ‘Inderdaad, ik vind het niets. Stond hier, bij die oude ingang, trouwens vroeger niet dat beeld van een kameel, uit de Tang-dynastie? Zouden ze dat nog hebben?’
Vincent: ‘Natuurlijk. Dat zit in depot.’
Maarten: ‘Alle leuke dingen zitten in depot’
Vincent: ‘Of ze zijn in restauratie.’
Sis: ‘Wijzelf zitten ook allang in het depot, Maarten.’
(uit: Maarten!)
We hebben nog een aantal uitzendingen in herhaling tegoed (NPO2):
20 juni – Keulen (16.15 uur)
21 juni – Haarlem (16.15 uur)
22 juni – Arnhem (16.05 uur)
25 juni – ’s Hertogenbosch (19.15 uur)
26 juni – Gent (19.15 uur)
Foto: Wikipedia