Weet jij hoe je moet handelen bij deze zomerkwaaltjes?

Heerlijk zomer. Maar het is ook de periode van zonuitslag, pollen en bijtende en stekende beestjes. Vandaag geven adviezen over wat je bijvoorbeeld moet doen bij een tekenbeet en andere zomerkwaaltjes.

De zomer is begonnen. Een prachtig seizoen, waar veel mensen van genieten. Maar het is ook de periode dat er vervelende bijtende en stekende beestjes zijn, dat de zon kan zorgen voor uitslag en dat je van alle pollen in de lucht gaat niezen. Uit onderzoek van het Rode Kruis blijkt dat veel mensen niet weten wat ze moeten doen bij bijvoorbeeld contact met de eikenprocessierups, een bijensteek en een tekenbeet. Daarom geven we je de adviezen van het Rode Kruis voor deze en veel andere zomerkwaaltjes.

Hooikoorts

Heb je al lang flink last van hooikoorts, dan zul je waarschijnlijk medicijnen gebruiken. Het verstandig om bij veel klachten contact op te nemen met de huisarts. Maar er zijn ook een paar dingen die je zelf kunt doen. Bijvoorbeeld vaseline aan de binnenkant van je neus en rondom je ogen smeren. Stuifmeel zal eraan vast blijven plakken. Heb je last van je ogen? Probeer niet in je ogen te wrijven, dat maakt het alleen maar erger. Daarbij kunnen er ook pollen aan je handen zitten, dus was je handen regelmatig. Draag een zonnebril om je ogen te beschermen tegen rondzwervend stuifmeel. Meer artikelen over hooikoorts vind je hier.

Contact met de eikenprocessierups

Deze rupsen zijn hooguit drie centimeter lang en ze verplaatsen zich in grote groepen over bomen die ze kaalvreten. De haartjes, die door de lucht worden verspreid, kunnen irritatie aan huid, ogen en luchtwegen veroorzaken. Hoe vaker je ermee in aanraking komt, hoe heviger de klachten worden. Pas dus echt goed op. Bij een ernstige allergische reactie moet je altijd meteen 112 bellen.

Verder is het heel belangrijk dat je krabben en wrijven vermijd. Probeer de brandharen van de huid te verwijderen met plakband of een kledingroller. Zitten er brandharen op je kleding, doe die dan meteen uit en was alles op minstens 60 graden. Spoel de huid en/of de ogen goed met lauw water. Bestrijd jeuk met een verzachtende crème op basis van Aloë Vera, calendula, menthol of eucalyptus.

Bijensteek

Als je door een bij bent gestoken en de angel is achtergebleven, schraap deze dan weg met je vingernagel of de botte kant van een mes. Koel de plaats van de steek met een natte kompres of een coldpack. Gebruik eventueel een zalf tegen huidirritatie, bijvoorbeeld een zalf met menthol, aloë vera of calendula. Wordt de plek waar je bent gestoken erg dik? Bel dan de huisarts.

Tekenbeet

Een beet van een teek kan hele nare gevolgen hebben. We schreven eerder over Petra, die de ziekte van Lyme kreeg en daar nog steeds dagelijks de gevolgen van ondervindt. Onderschat een tekenbeet dan ook nooit en houd de plek goed in de gaten! Verwijder de teek zo snel mogelijk met een pincet of tekentang. Als hij zich nog niet heeft vastgebeten, kun je de teek ook verwijderen met plakband of kleefpleister. Als hij zich wel heeft vastgebeten, pak de teek dan zo dicht mogelijk bij de huid vast, maar knijp niet in het lichaam van de teek. Als je hiervoor een pincet gebruikt, trek de teek dan in een rustige rechte beweging van de huid.

Bij gebruik van een tekentang, volg de gebruiksaanwijzing. Daarin staat of je de teek recht of draaiend van de huid moet trekken. Zorg dat er geen delen van de teek in de huid achterblijven: dat kan ontstekingen veroorzaken. Als de teek weg is, is, ontsmet je de plek met ontsmettingsmiddel. Let op: gebruik geen alcohol, ontsmettingsmiddel of andere producten om de teek te verdoven en probeer de teek zeker niet met een brandende sigaret of lucifer te verwijderen.

Noteer de plaats op het lichaam en de datum waarop de teek je gebeten heeft. Je kunt er ook met een watervaste stift een kring omheen zetten. Op die manier kun je eventuele veranderingen snel opmerken en actie ondernemen.

Lukt het niet om de teek te verwijderen, neem dan contact op met de huisarts. Neem ook contact op met de huisarts als in de eerste maanden na de tekenbeet:

  • een rode vlek op de huid ontstaat die steeds groter wordt
  • een grieperig gevoel ontstaat met koorts en spierpijn
  • je dubbel gaat zien of een scheef aangezicht krijgt
  • je pijn, krachtverlies of tintelingen in je ledematen krijgt
  • gewrichtsklachten ontstaan

Contact met de berenklauw

De berenklauw is een plant met mooie witte bloemenschermen. Maar hij kan voor veel problemen zorgen. Aanraking of blootstelling aan de sappen kan in eerste instantie jeukende rode vlekken of blaasjes veroorzaken. Later kunnen zich grote blaren ontwikkelen, die lijken op brandwonden. Soms ontstaan de klachten pas na een dag of zelfs nog later.

Ben je in contact geweest met de berenklauw, was de aangedane huid dan meteen (en langdurig) met lauw water en eventueel zeep. Als de berenklauw de ogen heeft aangeraakt moet je ze met veel water spoelen. Probeer blootstelling aan zonlicht te minimaliseren. Als je geen UV-licht op je huid krijgt (zonlicht en zonnebanklicht), krijg je waarschijnlijk geen blaren.

Heb je een paar kleine blaartjes die nauwelijks pijn doen? Dan kun je die zelf wel verzorgen. Behandel de blaartjes als brandwonden: spoelen met lauw water en dan afdekken met niet-klevend verband. Misschien is alleen een pleister wel afdoende. Neem contact op met de huisarts of huisartsenpost bij uitgebreid contact met de huid en/of uitgebreidere blaarvorming. Ook dan: afdekken zodat er geen zonlicht bij kan komen.

Verbrand door de zon

We weten allemaal hoe vervelend (en ongezond) het is om te verbranden. En toch gebeurt het ons allemaal wel eens. Ben je verbrand, blijf dan uit de zon zodat de huid zich kan herstellen. Koel de huid en gebruik daarvoor een waterige aftersun-gel of natte doeken. Neem als het nodig is paracetamol. Laat eventuele blaren heel, prik ze niet door.

Hitte-uitslag

Je merkt het vaak eerst niet, maar je kunt door de zon en warmte flink last krijgen van jeukende rode uitslag. Hitte-uitslag ontstaat doordat zweetkanaaltjes verstopt raken en bij wrijving in bijvoorbeeld de oksels, knieholten of de binnenkant van de bovenbenen. Het lichaam heeft moeite met de temperatuurregulatie. Omdat het probleem door hitte ontstaat en niet door UV straling, helpt insmeren met zonnebrandcrème nauwelijks. Koel je huid met water, zorg voor beschutting en neem rust. Is de uitslag ernstig? Neem dan contact op met de huisarts.

Hitte-uitputting

Als je buiten actief bent en het is heel erg warm, dan moet je voorzichtig zijn. Je hebt dan namelijk kans op hitte-uitputting. Als iemand opeens heel veel gaan zweten, rood of juist bleek ziet, misselijk is, hoofdpijn heeft, moet braken, extreem moe en slap is, flauwvalt (door een dalende bloeddruk) en/of spierkrampen heeft (door verlies van vocht), dan is het oppassen geblazen.

Wat moet je doen bij hitte-uitputting?

  • Leg het slachtoffer neer in een rustige en koele omgeving. Bescherm tegen de zon (bijvoorbeeld met een reddingsdeken of parasol. Leg een deken niet op het slachtoffer, maar houd deze er boven). Laat het slachtoffer niet te koude (sport)drank drinken.
  • Koel eventueel verkrampte spieren. Bel of laat 112 bellen als de toestand niet snel verbetert.

Zonnesteek

Een zonnesteek is een verhoging van de lichaamstemperatuur, soms wel tot 40 of 41 graden. Door felle zon wordt de lichaamstemperatuur ontregeld: je temperatuur stijgt terwijl je lichaam niet meer in staat is om de warmte af te voeren. Aan een zonnesteek kan hitte-uitputting voorafgaan. Bij hitte-uitputting is het lichaam nog in staat te transpireren. De symptomen van een zonnesteek zijn veel ernstiger. We spreken van een zonnesteek wanneer de patiënt ook last heeft van neurologische verschijnselen zoals verwardheid en mogelijk zelfs waanideeën of bewusteloosheid. Bovendien is er sprake van een verhoogde hartslag en versnelde ademhaling. Voorafgaand aan deze symptomen is iemand waarschijnlijk licht in het hoofd, hij of zij heeft spierpijn, dorst, moeite met scherp zien, algehele vermoeidheid en zwakte en maagkrampen.

Leg het slachtoffer op een koele rustige plek neer. Trek de kleding zoveel mogelijk uit, leg natte doeken op het lichaam en geef het slachtoffer iets te drinken. Geen grote hoeveelheden tegelijk, want dan kan het gaan braken: geef kleine slokjes water in een rustig tempo. Als je merkt dat het slachtoffer niet opknapt van afkoelen – als het niet meer zweet, niet meer plast en onrustig of suf wordt -, roep dan onmiddellijk medische hulp in. Als de lichaamstemperatuur tot boven de 40°C stijgt is er zeker sprake van een zonnesteek en kan schade aan de inwendige organen ontstaan. Dit is een ernstige medische situatie. In deze gevallen moet je 112 bellen.

Om een zonnesteek te voorkomen is het belangrijk om:

  • Voldoende (alcoholvrij) te drinken. Minimaal 2 liter vocht per dag.
  • Vermijd de volle zon en zoek een plek in de schaduw.
  • Sporten en buitenactiviteiten kun je beter uitstellen.

Let goed op jezelf en op een ander. Vooral ouderen en kinderen kunnen sneller last krijgen van de hitte.

Wil je al deze informatie altijd op kunnen zoeken, waar je ook bent? Dan kun je hier de EHBO-app van het Rode Kruis downloaden.

 

Bron: Het Rode Kruis