Het is een hardnekkig vooroordeel dat fietsen met elektrische ondersteuning alleen voor luie mensen is of zelfs mensen lui maakt. Wie dat zegt kent niet het verschil tussen de ondersteuningsmogelijkheden en het verschil tussen e-bike en pedelec.
Pedelec of e-bike?
De verwarring is niet zo verwonderlijk, want in Nederland gebruiken we eigenlijk de verkeerde naam. De naam e-bike klinkt modern en vlot, maar staat oorspronkelijk voor fietsen met zelfstandige aandrijving, waarbij je niet hoeft mee te trappen dus. De mate van ondersteuning wordt in dat geval, zoals bij een snorfiets, geregeld door middel van een gashandel. Dit type elektrische fiets is in Nederland niet toegestaan en komt daardoor nagenoeg niet voor. In sommige andere landen, met name in Amerika waar tot nu toe weinig regels golden, wordt wel op de meest krachtige e-bikes rondgescheurd.
In Europa gelden meer regels. Een pedelec (pedal electric) heeft een elektrische hulpmotor die maximaal 250 Watt vermogen levert, vergelijkbaar met het vermogen van een geoefende fietser. De constructiesnelheid is maximaal 25 km/u. Zonder trappen doet de motor niets, want om als fiets te worden aangemerkt moet de ondersteuning worden geactiveerd door het ronddraaien van de pedalen. Een speed-pedelec mag meer vermogen leveren en tot maximaal 45 km/u ondersteunen, maar geldt hierdoor als bromfiets met de daarbij behorende verkeersregels. Kortom: in Nederland kennen we, wettelijk gezien, als elektrisch ondersteunde fiets alleen de pedelec maar noemen deze e-bike.
Welke ondersteuning past bij mij?
Door het alsmaar groeiende aanbod worden de verschillen tussen elektrische fietsen kleiner en daardoor de keus steeds moeilijker. Naast de positie van de motor (voorwiel, achterwiel of trapas) zijn er ook de onderlinge verschillen in krachtontplooiing. Globaal kunnen we een onderscheid maken in e-bikes die trapkrachtafhankelijk ondersteunen en modellen met rotatie-sensor, waarbij het ronddraaien van de pedalen voldoende is om de motor te activeren. Fietsen van dit laatste type geven dus een ‘alles of niets’ ondersteuning waarvan de kracht op het stuur is in te stellen.
De rotatie-sensor vinden we veelal in modellen met een voorwielmotor die daardoor wel wat stuurvastheid vereisen. Als hiermee rekening gehouden wordt is dit type fiets vooral geschikt voor mensen die zelf weinig kracht kunnen of willen zetten. Door de lagere prijs is het bovendien het meest aangewezen model voor mensen met een beperkt budget. Trapkrachtafhankelijke ondersteuning vinden we bij de meeste middenmotoren en wat luxere voor- en achterwielmotoren. Dit geeft de meest natuurlijke fietsgevoel omdat de motor grotendeels reageert op de hoeveelheid druk op de pedalen. Door gebruik te maken van meerdere sensoren en slimme software voelt het als een gewone fiets die het bekende steuntje in de rug geeft. Doordat de motor alleen ondersteunt als er kracht gezet wordt -en direct stopt wanneer er geen druk op de pedalen is- wordt de berijder nooit verrast door een onverwacht inkomende ondersteuning. Laat u goed voorlichten en probeer verschillende fietsen uit wanneer u op zoek gaat naar een elektrische fiets.
Geluk en welzijn
Dat fietsen gezond is weten we allemaal. De bloedcirculatie wordt gestimuleerd door de gematigde inspanning. Fietsen met elektrische ondersteuning is niet per definitie minder goed voor de gezondheid. Sterker nog, in sommige gevallen is het zelfs beter. Natuurlijk lijkt e-biken erg op fietsen, maar e-bikers rijden gemiddeld vaker, langer en verder. Mensen met een elektrische fiets laten vaker de auto staan en laten zich minder snel door de weersomstandigheden ontmoedigen. Met een e-bike kan, door te spelen met de mate van ondersteuning, regelmatiger worden gefietst. Bij een goede elektrische fiets is de ondersteuning namelijk nauwkeurig op de eigen inspanning af te stemmen. Zo worden heuvel op en bij tegenwind fietsen het hart en de gewrichten minder belast. Een niet te onderschatten voordeel van ondersteuning is ook het gladstrijken van krachtsverschillen bij fietsen met zijn tweeën of in groepsverband. Elektrisch ondersteund fietsen is dus niet alleen goed voor de gezondheid, maar ook voor sociale bezigheden. En e-biken blijkt ook nog eens gelukkig te maken. De gelijkmatige beweging van de heupgewrichten zorgt voor aanmaak van het hormoon endorfine. Bij wat langere ritten wordt dit gelukshormoon optimaal door het lichaam getransporteerd. Doordat er minder vermoeidheid optreedt dan bij normaal fietsen, voelen we ons evenwichtiger en gelukkiger. In Duitsland loopt een studie die de verschillen in welzijnsgevoel tussen mensen die fietsen of e-biken wetenschappelijk aan moet tonen. De resultaten van dit onderzoek onder 1200 mensen worden voorjaar 2018 verwacht. Amerikaans onderzoek toonde het positieve effect op het welzijn al eerder.
Gastschrijver Jan Dijkhuis