Spelen is stressverlagend, je wordt er creatiever van en het is een goede uitlaadklep voor negatieve emoties. En het is zeker niet alleen goed voor kinderen, volwassenen zouden het ook veel meer moeten doen.
Ik ben vijftig, maar mijn innerlijke kind kan ik vrij makkelijk naar boven halen. Misschien omdat ik jeugdwelzijnswerk heb gestudeerd en het begeleiden van kinderen ooit mijn vak was. Hoe dan ook, stoepranden, schommelen, sportwedstrijdjes; ik vind het allemaal nog steeds leuk. Een paar jaar geleden zijn we in Denemarken zonder onze kinderen naar Legoland gegaan en op Schiermonnikoog deden mijn lief en ik een GPS-tocht voor kids. Compleet met proefjes en puzzels, helemaal leuk. Sinds ik er een artikel over heb geschreven vermaken we ons regelmatig met geocaching, een modern vorm van schatzoeken en ik ben dol op het ontsnappen uit een Escaperoom. Daarnaast doe ik soms stiekem aan eyebombing (gezichtjes maken van wat je onderweg tegen komt). Dus ik denk dat ik al goed bezig ben, maar het kan altijd beter.
Spelen is een doel op zich
Spelen heeft iets onschuldigs, er worden geen eisen aan je gesteld. Het heeft geen doel; spelen en plezier maken is een doel op zich. Dat kan heel rustgevend zijn, maar ook een stuk fanatisme losmaken. Meestal is het een actieve bezigheid die je voor de lol doet. Soms speelt het zich af in een fantasiewereld, als je op het strand kastelen bouwt en jij de ridder bent die de jonkvrouw moet bevrijden. Wie speelt vergeet de wereld om zich heen en is even niet bezig met de zorgen van alledag.
De wereld ontdekken
Kinderen spelen om de wereld te ontdekken en oefenen daarbij met voorwerpen en gedrag. Blokjes kunnen een huis worden en als ik vals speel wordt mijn vriendje boos. Goed voor de ontwikkeling dus, maar dat is bij kinderen geen bewust proces. Ontdekken en uitproberen is gewoon heel erg leuk als je klein bent. Hoe ouder je wordt, hoe groter de verantwoordelijkheden en zorgen. Vrije tijd ga je nuttig besteden door het huishouden te doen of dat verplichte bezoekje af te leggen. Vaak verdwijnt de speelsheid meer en meer naar de achtergrond. En zelfs speelse dingen krijgen een doel. Sporten doe je voor je conditie en om te winnen en klussen om iets te repareren in plaats van te kijken wat je met een paar spijkers en hout in elkaar kunt timmeren.
LARP
Natuurlijk zijn er genoeg volwassenen die nog regelmatig spelen. Wie miniatuurtreinen verzamelt, muziek maakt, met de kleinkinderen een hut bouwt of lekker dagdroomt, is ook aan het spelen. En dan zijn er nog de liefhebbers van ‘larpen’, wat Live Action Role Playing betekent. Verkleed als fantasiefiguur vechten ze hele veldslagen uit met hun speelgoedzwaard. Door het kostuum worden ze het karakter dat ze spelen, vergeten de dagelijkse beslommeringen en laden weer helemaal op. Mensen die larpen ondervinden wat Dr. Stuart Brown, een autoriteit op het gebied van spelen, allang weet: dat spelen je zintuigen prikkelt en het leven lichter maakt.
Stressverlagend
Maar er is veel meer. Ten eerste zorgt spelen voor ontspanning en is daarmee stressverlagend. Je kunt even ontsnappen aan de drukte en alle serieuze dingen die je bezig houden. Je laat los wat zou moeten en doet wat goed voelt. Het maakt je vrij en het brengt je in een flow.
Uitlaadklep voor emoties
Een ander voordeel van spelen is dat het emoties als angst en woede controleerbaar maakt en er ontstaat ruimte om ze te uiten. Kinderen verwerken vervelende gebeurtenissen heel vaak in hun spel. Ook als je volwassen bent kun je door het spelen van de boze heks je frustratie over die vervelende collega of mislukte deal kwijt. Niemand vindt het dan gek dat je even helemaal in die emotie zit; de heks is tenslotte een boze heks. Het is sowieso heel fijn om als boef hele stoute dingen te doen. Spelen is een goede uitlaadklep voor sociaal onwenselijk gedrag.
Het versterkt relaties
Door samen te spelen leer je elkaar beter kennen, maar het is ook gewoon leuk om met elkaar iets te ondernemen, het schept een band. Dat geldt niet alleen voor partners, maar ook voor familie, vrienden en collega’s. Die laatste groep wordt dan ook steeds vaker met elkaar op pad gestuurd om te lasergamen of te survivalen. Hoe speelser partners zijn in hun omgang met elkaar, hoe intiemer en hechter de relatie. Elkaar plagen, grapjes maken, veel lachen en stoeien maakt de communicatie makkelijker.
Fit en jong van geest
Als je speelt profiteert je hele lichaam daar van, maar ook je geest. Spelen is een combinatie van bewegen, voelen en nadenken. Het zet aan tot actie, maakt je handig en wendbaar én het plezier houd je jong. Professor Erik Scherder moedigt spelen dan ook aan, omdat het de prefrontale cortex prikkelt. Die is onder andere verantwoordelijk voor herinneringen, probleemoplossend vermogen, beslissingen nemen en planning.
Spelenderwijs leren
Spelenderwijs leren kinderen een hele hoop. Leerkrachten maken daar gebruik van door spelelementen in het onderwijs te gebruiken. Iets onthouden door een leuk liedje is een stuk gemakkelijker dan het saai uit het hoofd te moeten leren. En niet voor niets weet onze jonge generatie alles over computers en andere technische dingen. Ze leren het door er spelletjes op te doen. Dat kunnen wij dus ook: problemen oplossen, sociale vaardigheden verbeteren en nieuwe vaardigheden leren. Niets stimuleert de hersenen meer dan spelen. Je wordt er ook nog eens creatiever van.
Maar hoe moet dat dan, meer spelen? Gewoon doen, je verleert het echt niet. Hier een paar tips:
- Heb je een rotdag gehad? Spring dan gewoon eens lekker op en neer, huppel of doe tikkertje. Je voelt je snel een stuk beter.
- Als je op pad bent met je (klein)kinderen of de buurkinderen zijn lekker aan het spelen: doe mee. Het zou zomaar eens het hoogtepunt van je dag kunnen zijn.
- Verzin af en toe spontaan een wedstrijdje. Wie het eerst bij de auto is, wie de grootste hap kan nemen. Wat maar in je opkomt.
- Zoek een hobby, puur voor de lol. Ga dansen, of leer een instrument te bespelen.
- Wees eens wat minder perfectionistisch en geniet van het proces in plaats van te focussen op het doel.
- Ga een keer hardlopen zonder stopwatch en wijk af van je normale rondje. Even onderweg bij de geitjes kijken mag best.
- Doe eens een spelletje met collega’s in de pauze van je werk. Bal mee en lekker voetballen. Stoepranden mag ook.
- Koop een flesje bellenblaas. Wedden dat je ervan geniet?
- Grijp elke gelegenheid aan om te spelen en sta er open voor. Je wordt er echt vrolijker van!