Het begon met een advertentie van Unox afgelopen weekend, inhakend op de nationale schaatspret: ‘Knuffelen mag’, met daarbij de beroemde ANP-foto van de Elfstedentochtrijder die in 1997 het ijs kuste. Maar wie was deze anonieme schaatser?
Een oproep op Facebook leverde uiteindelijk resultaat op: “Dat is mijn man, Ab ten Have!”, schreef Renalda Groenewege uit Elburg. Anderen bevestigden dit volmondig; de onbekende schaatser was dankzij sociale media razendsnel gevonden.
Hoe is het nu met Ab ten Have?
Ab is inmiddels 61, maar oogt fitter dan op de foto van de laatste Elfstedentocht. “Er stond die dag een straffe noordoostenwind. Vanaf Sloten schaatsten we recht tegen de wind in. 134 kilometer door de snijdende kou. We waren zó moe. Op de helft bij Bolsward zeiden we tegen elkaar: als we Dokkum maar redden!”
De burgemeester van Dokkum stond klaar om alle schaatsers aan te moedigen. “Recht voor zijn voeten zakte ik door m’n knieën, ik was kapot. Ik kuste het ijs van blijdschap en toen ik opkeek stonden er wel vijf, zes fotografen die dat moment vastlegden. ‘We hebben Dokkum gehaald! Nu redden we Leeuwarden ook wel’, zeiden we tegen elkaar”.
Ab reed op de dag dat de bewuste foto werd genomen (4 januari 1997) de Elfstedentocht al voor de derde keer. De foto stond de dag erna in alle kranten. Sindsdien, elk jaar als er ook maar een beetje ijs ligt, komt hij weer voorbij. “Daar heb je ‘m weer hoor”, zeggen z’n vrienden dan. Maar tot nu toe altijd zonder naam. “Nog nooit heeft iemand gevraagd: wie is die kerel? Heel leuk dat na zoveel jaren eindelijk mijn naam erbij kan komen te staan. Dat voelt toch een beetje als erkenning”.
Pijn lijden en dóórgaan
“Door de kou voelde ik bijna niets meer. Aan die ellenlange vaart komt geen einde. Godzijdank kom je door steden als Bolsward en Harlingen, waar je letterlijk en figuurlijk kon opwarmen. Met een kom snert, maar ook door de mensen. Want in elke stad waar je binnenreed, was een feest. Zoveel mensen stonden te juichen en er waren blaaskapellen. Je werd onthaald als een winnaar, telkens weer. We konden ons in elke plaats opladen; door de mensen die je toejuichen krijg je de moed en inspiratie om door te gaan”.
Ab ten Have, nu 61: “Als de Elfstedentocht nog een keer doorgaat, doe ik zonder nadenken weer mee”.
Na Dokkum moest ik nog 25 kilometer door. Maar Leeuwarden haalden we, die dag. Een prachtige ervaring was het. Het is bijna niet uit te leggen, wat het losmaakt. Als het door kan gaan en je kunt ‘m zelf rijden: het plezier, het beroep op je doorzettingsvermogen en de emoties die loskomen…”
“Onderweg ben je zo sterk als tien paarden en over de streep zo week, maar ook zo blij, als een kind.” – Ab ten Have
Ab hoopt nog elk jaar dat er weer een Elfstedentocht komt. Helaas nu al 24 jaar niet meer, ook dit jaar niet. “Als de Elfstedentocht doorgaat, doe ik zonder nadenken weer mee”.