Het is weekend! En dus een portret van een inspirerende persoonlijkheid.
‘De ondoorgrondelijke grootheid van de schepping is daar zichtbaar’. Dat is nogal een binnenkomer op je nuchtere maag, maar na ruim een half uur praten over de vele plekken die Thijs in zijn jeugd en later als reisleider heeft bezocht, is die uitspraak volkomen begrijpelijk voor wie de verwondering aanhangt. Even bij het begin beginnen dus.
Thijs is 22 jaar als hij in zijn uppie en met vrienden regelmatig liftend of in een oude auto op reis gaat. Zes weken toeren door de Balkanlanden, met een omgebouwde Ford Transit van 1250 gulden naar de grens van Saoedie Arabië rijden. We spreken over 1975 en hij onderneemt het allemaal. “We mochten het land niet in, maar die grenslijn bezoeken vond ik al fantastisch. In die tijd was je niet zo benauwd. Het avontuur trok en je ging gewoon.”
Als ras-Amsterdammer babbelde hij er vrolijk op los
In 1986 vroeg een mede-theoloog aan Thijs of hij met hem een gezelschap wilde begeleiden tijdens een reis naar Egypte. Dat zag Thijs wel zitten die tijdens die reis in zijn communicatie met de mensen voldoende flair en charme en kennis tentoon spreidde. Als ras-Amsterdammer babbelde hij er vrolijk op los en pakte de reiziger al snel in met zijn informatie, in een fleurige welbespraaktheid.
“De ervaren mensen uit de reiswereld vertelden me dat Egypte om tal van redenen prachtig is, maar ook heel ingewikkeld met weinig organisatie en hygiëne. Er was daar in die tijd veel corruptie gaande. Ik heb toen nog twee van die reizen samen gedaan, en ging uiteindelijk gewoon in mijn eentje verder.
Ik kreeg er niet voor betaald, maar als je een beetje goed was, kon je bij die organisatie veel voor elkaar krijgen.” Het werd ‘men vraagt, wij draaien’. Vroeg Thijs om Mexico, dan mocht hij naar Mexico. “Indonesië, Zuid-Afrika’, ik kwam overal. Uiteindelijk ben ik zelfstandig ook reizen gaan organiseren naar onder andere Syrië, Jordanië en Israël. Dat waren dan groepen van mensen met een kerkelijke achtergrond, veelal gemeenteleden uit mijn netwerk en ook wel daarbuiten. Prachtige reizen waren het.
‘Ik was met hart en ziel predikant op verschillende plekken in Nederland’
Omdat ik slecht was in wiskunde zou het beter zijn om HBS te doen in plaats van gymnasium. Maar voor de theologische studie waren de klassieke talen nu eenmaal vereist. Ik deed het colloquium klassieke talen in anderhalf jaar en dat overgebleven half jaar werd gevuld met een propedeuse theologie. Daarna volgden de vervolgjaren van de studie theologie aan de universiteiten van Amsterdam en Utrecht. Van 1973 tot en met 1978 en van 1983 tot en met 1999 was ik met hart en ziel predikant op verschillende plekken in Nederland. Daarna verhuisde ik met mijn gezin naar Friesland.”
In Friesland werd eens goed overwogen hoe verder, maar een advertentie van de inmiddels niet meer bestaande reisorganisatie en busmaatschappij OAD stookte het vuurtje van de liefde voor het reizen weer op. “Vanwege mijn reis-ervaring en vooral het feit dat ik met mijn vrouw al acht keer in Ierland was geweest, kon ik direct aan de slag. Ierland ‘deed’ ik vervolgens een aantal keren aan, iedere zomer weer. Ik moet er nu wel zo’n honderd reizen naartoe hebben gemaakt, altijd met een gezelschap.
‘Je moet in Ierland het goorste weer beleven en op de meest verlaten plekken je voetstappen neerzetten’
Natuurlijk vertel ik hoeveel het totaal aantal inwoners is, hoeveel kilometers de kustlijn telt, maar uiteindelijk gaat het vooral om de beleving van het landschap, de natuur, de mensen. In mijn optiek moet je in Ierland het goorste weer beleven en op de meest verlaten plekken je voetstappen neerzetten. Dan weet je wat zo’n land met je doet. Dan voel je de overweldigende ruimte. Er is daar een eilandje waar je, als je op de top van de berg gaat staan, de hele kustlijn kunt overzien. Zo’n beeld kun je in woorden niet of nauwelijks overdragen. Dat moet je ervaren.”
De reizen naar Ierland stonden niet op zich. Thijs breidde zijn gebied uit en reisde met groepen een maand rond in Cambodja, ging naar China en Nepal. “In Tibet had ik het gevoel half in de hemel te lopen, op 5000 meter hoogte in de ijle lucht. Alles leek diffuus en haast doorzichtig. Je staat er op het dak van de wereld. Tijdens een trekking in Nepal -dertien mensen met dertig dragers!- leefde je zonder elektriciteit en zonder verlichting. Je sliep in tenten tijdens een trekking en als de zon onder ging, ging ik slapen. Dan hield de dag op en ‘s morgens liet ik me bij zonsopgang weer zien. Op de derde ochtend stapte ik buiten de tent en keek ik zo de Himalaya in. Kijk, de Mont Blanc is een mooie berg, maar als je dít ziet -zo groots- dan is dat van een andere orde. Dan ben je een mensje in een tent, en helemaal niks vergeleken bij die overweldigende natuur. Ik ben dan ook van mening dat het eens goed zou zijn voor ons westerlingen om verder te kijken dan alleen onze wereld. Als hier de trein vijf minuten te laat komt, staat de wereld op z’n kop, maar toen ik onderaan de Mount Everest sliep, in een hotel, met mannen links en vrouwen rechts van de gang, denk je daar wel anders over. Het toilet was een gat in de grond, het licht ging heel vroeg uit en verwarming was er niet, we sliepen onder dekens waar bij wijze van spreken Napoleon nog onder gelegen had. Deed dat iets af aan die bijzondere ervaring? Eigenlijk niet. Mogelijk werd die er zelfs door versterkt.
‘In dat opzicht ben ik een creationist’
Met deze ervaringen is voor mij het mysterie van de schepping er alleen maar nog groter door geworden. Ik probeer er vat op te krijgen, door bijvoorbeeld de krant te lezen. Wat gebeurt er, wie zegt wat. Daardoor raak ik alleen maar meer verbijsterd over de grootheid, structuur en samenhang van alles. We ontdekken in deze moderne tijd zoveel op het gebied van techniek, natuur, het menselijk lichaam, dat is van een bijzondere orde. Ik vind het echt een wonder dat wij als mens van zo’n bijzonder geconstrueerd leven deel uit mogen maken. In dat opzicht ben ik een creationist en geloof ik in die onvoorstelbaar knappe schepping waar wij nog niet een duizendste van hebben begrepen.”
Je hoeft daar niet voor op reis, meent Thijs. “Dat gevoel en die beleving kun je hier ook hebben. Als je aan de rand van de Waddenzee staat, bijvoorbeeld. Het is onmogelijk die overweldigende prachtige natuur te pakken, vast te houden. Het is een beeld van dat moment. Je kunt dat niet omvatten. Op zo’n moment is het van belang dat je verwonderd kunt raken. Die verwondering is voor mij de essentie van het leven.
‘Ik heb op basis van die emoties wel verkeerde beslissingen in mijn leven genomen’
Ja, ik ben een melancholicus, een honderd procent gevoelsmens. Dat heb ik van mijn moeder meegekregen. Zij was een en al poëzie en melancholie en kon menig gedicht zo voordragen. Mijn vader had dat daarentegen helemaal niet. Die was ook diep gelovig, maar meer de nuchterheid zelve. Als Amsterdammer kan ik natuurlijk net zo nuchter uit de hoek komen, maar een mens heeft meerdere lagen. En die gevoelslaag ligt bij mij behoorlijk aan de oppervlakte. Ik leef op emoties.
Of dat als een verrijking voelt of dat het me in de weg zit? Laat ik het zo zeggen, ik zou niemand anders willen zijn. Ik kan heel intens beleven en genieten en sta ver af van berekenend en afstandelijk opereren. Natuurlijk heb ik op basis van die emoties wel verkeerde beslissingen in mijn leven genomen, maar ik kan niet anders. Net zo min als ik iets kan met emotieloze mensen.”
Als Thijs een preek verzorgt, wat hij nog regelmatig in de regio doet, legt hij daar veel gevoel in. “Je kunt het geloof omschrijven en beschrijven alsof je de etalage van de Bijenkorf beschrijft. Daar ervaar je niks bij. Ik wil vooral dat mensen het voelen. Het is niet genoeg om alle geloofswaarheden -waar ik helemaal achter sta- te beamen. Je zult het ook zelf moeten kennen en beleven. Ik kan me herinneren dat ik als kind bij de Kinderkerk mocht luisteren naar verschillende verhalen en er was één man bij die regelmatig zei: ‘Jongens, het is zo mooi’ en dan straalde die man. Die beleving van het geloof… dat is me altijd bijgebleven. Die beleving, daar hoef je geen intelligent mens voor te zijn. Dat heeft niets met geleerdheid te maken. Als je dat hoort, dan heb je meteen verbinding met iemand. Op geloofsgebied, maar ook in alle andere dingen van het leven. Het is een verbinding van mens tot mens als je zoiets hoort. Het is de manier waarop het gezegd wordt. Al je goed luistert, hoor je het.
‘Ik durf te zeggen: als u dit niet mooi vindt, ga ik naar huis’
Ook als reisleider probeer ik dat over te brengen. Iedereen kan zeggen ‘ik maak zelf wel uit wat ik mooi vind’. Natuurlijk. Maar het is niet interessant dat een toren 133 meter hoog is, dat vertel ik wel, maar daar gaat het niet om. Er zijn plekken, natuurverschijnselen, vergezichten, eilanden… waarvan ik durf te zeggen: ‘als u dit niet mooi vindt, ga ik naar huis’.
Ik mis regelmatig die wereld waarin je met mensen in verbinding staat omdat je allebei de wereld ‘bevindelijk’ ervaart. Daarmee bedoel ik dat het iets met je doet, dat je hart er naar uitgaat. Zoiets moet je ondervinden, je moet je er voor durven open stellen, want het kan soms beangstigend zijn. Zaken zijn soms zo groots. Maar in alle gevallen gaat het om de emotionele verwondering. Het is te allen tijde de kunst om je in deze wereld praktisch staande te houden, en tegelijkertijd die verwondering vast te houden. Anders loop je als een kip zonder kop rond.
‘Je zou kunnen concluderen dat dominee zijn en reisleider van eenzelfde orde is’
Ik ben een ordelijk mens, heb een hekel aan chaos en rubriceer wekelijks mijn eigen archief van onder andere proza en poëzie op vinyl, mijn boeken, krantenknipsels. Maar naast al deze orde, wil ik die gevoelslaag vasthouden. Je zou kunnen concluderen dat dominee zijn en reisleider van eenzelfde orde is. Ik geef informatie en leg zaken uit. Heel praktisch. Maar ik wil mensen ook laten verwonderen en beleven. Pas dan kun je elkaar als mens op zielsniveau raken. Daar doe ik het voor.”
