Bij een beneficiaire aanvaarding van een nalatenschap krijgt u een eventueel positief saldo van de erfenis, nadat daaruit eerst alle schulden zijn voldaan. U bent niet met uw privévermogen aansprakelijk voor een eventueel tekort. Wanneer u als erfgenaam een erfenis beneficiair aanvaardt, dan bent u in principe wettelijk verplicht om de nalatenschap te vereffenen. Uitzonderingen op deze regel doen zich onder andere voor als er sprake is van een executeur in een positieve nalatenschap, of bij een wettelijke verdeling. Het vereffenen houdt in dat u ervoor zorgt dat de schulden van de nalatenschap worden voldaan. Mits de baten – zoals een huis, goederen en eventueel geld – van de erfenis dit toelaten. Deze wettelijke regeling is er onder meer om de belangen van schuldeisers te beschermen. Maar door een beperkte waarde van de baten loont vereffening van een nalatenschap zich soms niet. In dit specifieke geval kan de kantonrechter bevelen tot de kosteloze vereffening of de opheffing van de vereffening.
Bescherming van schuldeisers
De plicht om de nalatenschap te vereffenen blijft bij een kosteloze vereffening wel bestaan. Maar conform het erfrecht kunnen griffierecht en publicatiekosten zoals oproepingskosten, aan de staat worden toegeschreven. De verplichting om een nalatenschap te vereffenen komt te vervallen bij een opheffing van de vereffening. Maar verzoeken tot die mogelijkheid worden door de kantonrechter met terughoudendheid beoordeeld. Een negatieve nalatenschap of schulden (van grote omvang) zijn op zichzelf onvoldoende om de opheffing van de vereffening te bevelen. Want juist als er sprake is van die omstandigheden is het zeer belangrijk om schuldeisers te beschermen. In het geval dat de activa van de erfenis zo beperkt zijn dat die totaal of voor het overgrote deel zouden opgaan aan vereffeningskosten, kan de opheffing van de vereffening wel worden bevolen. Dat geldt ook als uit de activa alleen preferente crediteuren kunnen worden betaald.
Heropening van de vereffening
Heeft de kantonrechter bevolen tot opheffing van de vereffening en wordt daarna alsnog aangetoond dat de baten toereikend zijn om de kosten van de vereffening te betalen? Dan is een aanvraag mogelijk om de vereffening van de nalatenschap te heropenen en een vereffenaar te benoemen. Het ontdekken van nieuwe baten van de nalatenschap is vaak de aanleiding voor een dergelijk verzoek. Maar dit leidt niet altijd tot heropening van de vereffening. Een voorbeeld uit de praktijk is dat een bate werd ontdekt, in de vorm van een potentiële vordering van de nalatenschap op een derde. De rechter kan bij zijn overweging de vereffening al dan niet te heropenen meenemen dat het eventueel in rechte laten vaststellen van de vordering, aanzienlijke (vereffenings)kosten met zich meebrengt. Ook is de kans van slagen van de vordering van belang. Hoe groot is de kans dat de vordering is verjaard of vervallen? Of is er sprake van rechtsverwerking? De schuldeiser dient namelijk aannemelijk te maken dat de bate zo hoog is, dat daarmee de kosten van de vereffening van de nalatenschap kunnen worden betaald. In de meeste gevallen wordt een verzoek tot heropening van de vereffening dan ook afgewezen.
Advies van een erfrecht advocaat
Hebt u van doen met het vereffenen van een nalatenschap? Dan merkt u ongetwijfeld dat dit complexe materie is. U kunt zich daarom het beste laten bijstaan door een gespecialiseerde erfrecht advocaat. Die geeft u antwoord op al uw vragen en voorziet u van de juiste informatie over de mogelijke scenario’s. Bijvoorbeeld over het gegeven dat vereffenen de regel is en kosteloze vereffening of opheffing van de vereffening, de uitzondering.
