De Beat the Microbead-app was sinds de lancering in mei van dit jaar internationaal al meteen een succes, maar sinds Teun van de Keuken de app demonstreerde in de uitzendingen van de Keuringsdienst van Waarde en Jinek, hebben ook de Nederlanders in groten getale deze app van Plastic Soup Foundation ontdekt. Beat the Microbead staat in de Apple App Store op no. 1 in de categorie Gezondheid en fitness.
Van de Keuken stelde de cosmetica-industrie de vraag waarom producenten eigenlijk plastic toevoegen en waarom ze niet transparanter hierover zijn, want wie begrijpt meteen wat precies polymethylmethacrylaat is? Of polyethyleentereftalaat? ‘Een scheikundediploma en een microscoop, dat is wat je nodig hebt om microplastics in cosmetica te detecteren,’ was de conclusie van de Keuringsdienst van Waarde.
Daarna deed Van de Keuken bij Jinek aan alle kijkers de oproep om met behulp van de Beat the Microbead-app al hun verzorgingsproducten te scannen om te zien of ze plastic bevatten en, zo ja, welke soorten precies. Binnen enkele dagen schoot de teller omhoog van 180.000 downloads naar 276.743 en werden er 656.200 nieuwe producten gescand.
App voorziet in behoefte
Het enthousiasme om – bij gebrek aan heldere informatie – dan maar zelf middels een app uit te zoeken welke producten plastic bevatten, ligt in de lijn van eerdere onderzoeksresultaten.
Keer op keer is aangetoond dat consumenten zich zorgen maken over de aanwezigheid van plastic in verzorgingsproducten. Plastic Soup Foundation publiceerde eerder de resultaten van een enquête waaruit bleek dat 70% van de Nederlanders een verbod wil op het bewust toevoegen van plastic. En uit onderzoek door de Consumentenbond bleek dat maar liefst 74% bezorgd is over de gezondheidseffecten van microplastics.
Microplastics zijn alle plastics kleiner dan vijf millimeter, en ze bestaan uit een mengsel van synthetische polymeren en chemische additieven. Beat the Microbead herkent ruim 500 micro- en nanoplastics die allemaal officieel als potentiële plastics zijn gelabeld door het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA), milieuorganisatie UNEP en ingenieursbureau Tauw.
Zelfs teflon in make-up
Inmiddels wacht Plastic Soup Foundation een stuwmeer aan ingevoerde producten met plasticingrediënten, 70.000 om precies te zijn. Deze moeten één voor één gecontroleerd worden en vervolgens toegevoegd aan een database, waarin nu al ruim 10.700 producten staan.
Deze database is beschikbaar als kennisbank voor consumenten en wetenschappers, bij wie de zorg over de mogelijke effecten op het milieu en onze gezondheid steeds meer toeneemt. Ook is deze kennis een instrument in de strijd tegen de industrie, die steeds vaker plastic toevoegt. We hebben in diverse make-upproducten zelfs teflon gevonden als ingrediënt.
Verzamelde data
Op basis van de huidige gegevens is dit de top 5 van gescande merken die het hoogst scoren qua microplastics:
Nivea
Dove
Garnier
Kruidvat
Body Shop
En is dit de top 5 van plasticsoorten die het meest zijn aangetroffen:
Dimethicone
Carbomeer
Acrylaten/C10-30 Alkyl Acrylaat Crosspolymeer
Acrylaat Copolymeer
Polyquaternium-7
Styreen/Acrylaat Copolymeer
Campagnes en wetgeving
De zogenaamde ‘microbeads’, ronde plastic korreltjes die als schuurmiddel werden toegevoegd aan tandpasta, scrubs en douchegels, worden tegenwoordig nauwelijks nog in producten aangetroffen. Dit mag echt het resultaat worden genoemd van de campagnes die Plastic Soup Foundation al sinds 2012 voert en de daardoor bij consumenten opgeroepen vragen waarmee producenten wereldwijd werden bestookt.
De cosmetica-industrie verzet zich tegen de aanstaande Europese wetgeving op het gebied van microplastics en probeert toch dagcrèmes en zonnebrand etc. met plastic op de markt te houden. Er wordt actief gelobbyd om in de definitie van microplastics een ondergrens qua grootte van 100 nanometer (0,1 micrometer) op te nemen, zodat de kleinere ‘nanoplastics’ gewoon gebruikt mogen blijven worden.
In december presenteert ECHA zijn definitieve opinie en zullen de politici in Brussel gaan beslissen of en in welke vorm er een verbod op microplastics komt in tal van producten, waaronder cosmetica.
In januari 2019 kwam ECHA al met een voorstel om het gebruik van bewust toegevoegde microplastics terug te brengen met minstens 85 procent. De voorgestelde restrictie zou, indien aangenomen, betekenen dat er de komende twintig jaar in Europa 400.000 ton minder microplastics in het milieu terechtkomen.