Het is een situatie die velen van ons wel herkennen: de apotheek kan je medicijnen niet leveren of je krijgt opeens een ander merk dan je gewend bent. Dit kan erg lastig zijn, vooral als je gewend bent aan een bepaald merk en opeens iets anders krijgt. Maar is dit wel goed voor je?
Tekort aan medicijnen
Dit jaar zijn er al meer dan 1000 soorten medicijnen tijdelijk niet leverbaar. En Nederland is niet het enige land in Europa waar dit probleem speelt. Dit heeft voornamelijk te maken met de prijs. Zorgverzekeraars maken afspraken met leveranciers om alleen de goedkoopste medicijnen te leveren. Als alle zorgverzekeraars toevallig hetzelfde merk willen, vaak uit een goedkoop buitenland, kan het gebeuren dat de fabriek deze medicijnen niet kan leveren. Of ze verkopen ze liever aan een land waar de prijzen hoger zijn. Andere fabrieken verminderen hun productie omdat ze geen vraag meer hebben.
Goedkoop
Doordat zorgverzekeraars de goedkoopste medicijnen inkopen, blijft de stijging van je zorgpremie beperkt. Hierdoor zijn de meeste medicijnen erg goedkoop. Soms is het zelfs verbazingwekkend hoe goedkoop ze zijn. Maar toch lees je in de krant vaak verhalen over de hoge prijzen van medicijnen. Hoe zit dat eigenlijk?
Patent
De meeste medicijnen zijn al jaren op de markt en dus uit patent. Dit betekent dat elke fabrikant ze mag maken, zolang de kwaliteit maar gegarandeerd is. Dit worden ‘generieke’ medicijnen genoemd en gelden voor ongeveer 80% van alle medicijnen die in Nederland worden gebruikt. Door de concurrentie tussen verschillende producenten wordt de prijs gedrukt. Bij nieuw ontwikkelde medicijnen is dit echter anders. Gedurende 8 tot 10 jaar mag alleen de uitvinder van deze nieuwe medicijnen ze op de markt brengen. Deze medicijnen worden ‘spécialité’ genoemd.
Duur
Het patent geeft de fabrikant de mogelijkheid om de ontwikkelingskosten terug te verdienen. Dit is begrijpelijk, anders zou niemand meer investeren in nieuwe producten. Medicijnfabrikanten benadrukken vaak de hoge ontwikkelingskosten, maar zijn hier niet erg transparant over. Ze zeggen graag dat de kosten hoog zijn, maar eigenlijk zijn de prijzen te hoog. Het gevolg hiervan is dat nieuwe medicijnen extreem duur zijn. Soms kosten ze meer dan 100.000 euro per jaar voor één patiënt. De aandeelhouders van deze bedrijven profiteren hiervan.
Aandeelhouders
Er wordt vaak kritiek geuit op de hoge winsten van de farmaceutische industrie. Zorginstellingen mogen geen winst maken, maar dit geldt niet voor farmaceutische bedrijven. Dit is een afspraak die we in dit deel van de wereld hebben gemaakt. Als ons eigen pensioenfonds aandelen bezit in deze bedrijven, zijn we hier natuurlijk blij mee. Maar we zouden deze afspraak ook kunnen veranderen.
Monopolie
Het patent op medicijnen is eigenlijk de oorzaak van het probleem, omdat dit leidt tot monopolies. Maar ook deze regeling van patenten hebben we in ons deel van de wereld zo afgesproken. Tot de jaren 90 gold het patent alleen voor de productiemethode van medicijnen. Als een andere fabriek het medicijn kon namaken door een nieuwe methode te ontwikkelen, mocht dat wel. Maar destijds is besloten om het patent te laten gelden voor de stof zelf, niet meer voor de productiemethode. Dit hebben westerse landen vastgelegd om hun eigen farmaceutische industrie te beschermen. Kortom, we hebben dit probleem aan onszelf te danken. Maar we kunnen deze wetten natuurlijk ook weer veranderen.
