Ze mag dan inmiddels de tachtig ruim gepasseerd zijn, Jane Goodall, de Britse antropologe en biologe die vooral bekend werd door haar baanbrekende onderzoek naar chimpansees, heeft nog altijd een zeer actuele boodschap te verkondigen. Op 14 juni doet ze dat (via Zoom) bij de Balie in Amsterdam. Kaartjes waren snel uitverkocht, maar luisteren naar haar belangrijke verhaal kan wel via de gratis livestream.
Een icoon voor een betere wereld
De Balie is een podium voor het vrije woord, eigentijdse kunst, debat en cultuur aan het Leidseplein in Amsterdam, waar regelmatig spraakmakende debatten en (kunst)projecten plaatsvinden. Voor de serie ‘De Balie Icons’, worden moderne iconen uitgenodigd om het gesprek aan te gaan. Dr. Jane Goodall past hier als icoon voor een betere wereld perfect bij. In de Balie zal ze praten over de wereld na de Covid-19 pandemie en haar hoop dat de wereld eindelijk zijn prioriteiten zal verleggen om op een meer duurzame wijze met de planeet en al haar inwoners om te gaan, zodat een volgende pandemie voorkomen kan worden.
De chimpansees van Gombe
Al op jonge leeftijd was Goodall erg geïnteresseerd in dieren en de natuur. Ze was een echte boekenwurm en een van haar favoriete verhalen was dat van Tarzan en Jane. Tijdens een lezing in Nijmegen vertelt ze dat ze eigenlijk al op vierjarige leeftijd een wetenschapper in de dop was. Omdat ze wilde weten waar eieren vandaan kwamen bleef ze geduldig uren in het kippenhok zitten om uiteindelijk te observeren hoe een ei gelegd werd. Deze nieuwsgierigheid en dit geduld komen haar later goed van pas, als ze op 23 jarige leeftijd naar Kenia vertrekt om te gaan werken als secretaresse voor antropoloog Louis Leakey, die al snel in de gaten heeft dat hij met een bijzondere opmerkzame dame te maken heeft. Hij is er dan ook helemaal van overtuigd dat zij de aangewezen persoon is om de chimpansees van Gombe Stream National Park in Tanzania te observeren.
Baanbrekende ontdekkingen
Met niet veel meer dan een notitieblok, een pen en een verrekijker trekt Jane in 1960 maandenlang door de jungle in een poging de apen te observeren. Waar ze de eerste maanden alleen zo nu en dan een zwarte schim tussen de bladeren kan ontwaren, lukt het haar na geduldig wachten en proberen steeds dichterbij de chimpansees te komen en haar onderzoek echt te beginnen. Het is een van de gelukkigste momenten van haar leven wanneer ze eindelijk een groep chimpansees kan benaderen zonder dat ze er vandoor gaan.
Ze ontdekt onder andere dat chimpansees niet alleen een vegetarisch dieet aanhouden, maar ook wel eens vlees eten, dat er heftige oorlogen gevoerd worden tussen rivaliserende apengroepen en, de ontdekking die nog het meeste stof deed opwaaien in de wetenschappelijke wereld, dat chimpansees gereedschap gebruiken. Ze is ook de eerste wetenschapper die de dieren die ze onderzoekt namen geeft. Hoewel dat op dat moment door de wetenschappelijke wereld bekritiseerd werd is dat tegenwoordig juist heel gebruikelijk. Een van de andere dingen die Goodall ontdekt is de omvang van het ontbossingsprobleem in Afrika en de bedreiging die dit vormt voor haar geliefde chimpansees en andere dieren. Dat is het moment waarop ze beseft dat ze de jungle moet verlaten en de wereld in moet trekken om mensen bewust te maken van het belang van de natuur op onze aarde en dat er iets moet veranderen aan de manier waarop we hier mee omgaan.
Het Jane Goodall instituut
Uit deze nieuwe missie komt het Jane Goodall instituut voort, dat inmiddels in meer dan dertig landen actief is; een wereldwijde non-profit organisatie die zich inzet voor de duurzame bescherming van chimpansees en hun leefgebieden. Ook start ze het internationale voorlichtingsprogramma Roots & Shoots met als doel jongeren van de kleuterschool tot de universiteit samen te brengen om te werken aan milieu-, natuurbehoud- en humanitaire kwesties. Ze schrijft bovendien diverse boeken over haar ervaringen met de chimpansees van Gombe en over haar missie om de hele wereld te bewegen om onze kwetsbare natuur te beschermen. Tot de wereld op slot ging door de pandemie reisde de inmiddels 87 jarige Goodall de hele wereld over om haar boodschap te verkondigen. Noodgedwongen doet ze dit nu met name digitaal, zo ook bij de Balie, waar ze via Zoom ongetwijfeld met haar inmiddels bekende hartstocht zal spreken over haar missie.
Live luisteren naar dr. Goodall
Wil jij horen wat dr. Jane Goodall denkt over de huidige crisis waar de wereld zich in bevindt en haar ideeën horen over hoe we uit onze bubbel moeten komen en onszelf weer als onderdeel van de natuur moeten zien, in plaats van er afstand van te nemen? Luister dan live naar haar inspirerende verhaal via de gratis livestream op maandag 14 juni om 19.00.
