We lezen boeken ter ontspanning, maar ook om onze kennis uit te breiden en de horizon te verbreden. Hoe zou het zijn om in plaats van een boek een mens te ‘lezen’? Een kloosterling, transgender of iemand met autisme. Levende boeken, waarmee je een gesprek kunt voeren. Bij de Mensenbieb kan het.
De Nederlandse mensenbieb bestaat sinds 2005. Het idee is overgewaaid uit Scandinavië. In 2000 werd tijdens het bekende popfestival van Roskilde de eerste ‘menneskebibliotek’ gehouden. Bedacht door een groep jongeren die geschokt waren door de aanwezige discriminatie en zinloos geweld en die ervan overtuigd waren dat persoonlijke ontmoetingen angst voor elkaar konden wegnemen. Kim Tsai pakte in ons land het idee op. Het bleek ook hier een zeer succesvol concept en het werd in 2006 beloond met de Nationale Innovatieprijs.
Stichting zonder winstoogmerk
Er ontstonden in de loop der jaren veel verschillende toepassingen en vormen van de mensenbieb en die zijn sinds vijf jaar samengebracht in een kleine stichting zonder winstoogmerk die draait op vrijwilligers. Het doel is duidelijk: het begrip in de samenleving bevorderen door ontmoetingen tussen mensen die elkaar anders niet zouden spreken. De dagelijkse leiding van de stichting ligt bij Hermen Jan Rijks en hij is het gezicht van de organisatie. Rijks organiseerde voorheen dialoogbijeenkomsten in Amsterdam, waar mensen met elkaar in gesprek gingen over verschillende onderwerpen. Toen hij de mensenbieb ontdekte was hij meteen enthousiast. Hermen Jan wil de wereld een beetje mooier maken. Dat inspireert hem meer dan veel geld verdienen.
Levende boeken
In de afgelopen veertien jaar zijn er in ons land ruim tweehonderd mensenbieb-evenementen geweest, op onder andere festivals, scholen en bij bedrijven. Of bijvoorbeeld als onderdeel van een symposium. De levende boeken zijn mensen waar je niet iedere dag contact mee hebt en die bijzondere verhalen te vertellen hebben. Ze weten, meestal als ervaringsdeskundige, veel over een bepaald onderwerp. Een eetstoornis, transgender zijn, hoogbegaafdheid, de Islam, PTSS, rolstoelafhankelijkheid, veganisme, dakloos zijn, zomaar een paar thema’s, maar de lijst is oneindig. Je leent het levende boek (mee naar huis nemen mag helaas niet) en je kunt van alles vragen, als het maar respectvol is. Natuurlijk hoeft het ‘boek’ niet op alles antwoord te geven. Hoewel vrouwen over het algemeen makkelijker praten, zijn er ook veel mannelijke boeken.
Breed aanbod
De stichting Mensenbieb heeft ongeveer tweehonderd levende boeken in haar database. “We streven naar een breed aanbod van mensen die afwijken van de standaard op het gebied van religie, seksuele geaardheid en gezondheid en die daardoor soms anders worden bejegend of zelfs gediscrimineerd”, zegt Rijks. “Maar we vullen onze database ook met Nederlanders die een totaal ander leven hebben dan de meesten van ons. Via social media kom je vooral in contact met mensen die passen bij jouw leefwereld. Gelijkgestemden veelal. Maar de waarde zit juist in de ontmoetingen met mensen die heel ver van jezelf afstaan.”
Agenda
Op de site van de Mensenbieb staan alle evenementen vermeld. Voor dit jaar vind je nog een Mensenbieb in Amersfoort op 14 september. Op 28 september kun je een levend boek lenen in Heesch en op 9 november in Weert. Per evenement is er een selectie van levende boeken aanwezig, die je vooraf kunt reserveren. Op die manier weet je zeker dat je met een bepaalde persoon kunt praten, maar je mag ook spontaan langskomen. Een gesprek duurt twintig minuten.
Mooie gesprekken
Het lenen van een menselijk boek is geen eenrichtingverkeer. De bedoeling is dat er mooie gesprekken ontstaan die het begrip tussen mensen onderling verbeteren. Want vaak kloppen onze vooroordelen over veelbesproken thema’s niet. “Vluchtelingen zijn profiteurs, zwervers hebben het aan zichzelf te danken, als je een dialect spreek ben je dom”, dat soort dingen. Door echt contact met elkaar te maken kunnen denkbeelden gecheckt en indien nodig aangepast worden.
De levende boeken kunnen als ze willen vooraf een training volgen waarin ze leren om gesprekken te voeren, maar ook om grenzen te stellen. Hun belangrijkste beweegreden om mee te doen is meestal om bekendheid te creëren over een onderwerp dat hen aan het hart gaat en om de acceptatie te vergroten. Eén van de deelnemers formuleert het als volgt: “Met het delen van mijn verhaal hoop ik bij te dragen aan de opdracht die we in de samenleving hebben: een beetje voor elkaar zorgen, een beetje omkijken naar elkaar. Het gaat om het verruimen van je blik. En erkennen dat je vooroordelen en blinde vlekken hebt.”
Meer weten?
Wil je meer weten over de Mensenbieb? Neem dan een kijkje op de site of stuur een bericht via het contactformulier.