In het atelier van de 82-jarige Rinnie gaat het dit keer over: verloren letters

Rinnie (82) is onze vaste gastschrijver. Hier weer een heerlijk verhaal over haar bezigheden in haar schrijf- en schilderatelier, waar ze vandaag iets heel anders aan het doen is.  

Boektip!
Rinnie schrijft al lange tijd over haar leven en bezigheden. Veel van die verhalen zijn gebundeld in een boek: Er slaapt een lied in alle dingen. Een boek vol herinneringen en inspirerende verhalen. Het boek is te koop via www.boekscout.nl. 

En dan nu het verhaal van vandaag…

Het schuurpapier heb ik een beetje dubbelgevouwen, zodat ik meer kracht kan zetten. Al schurend tussen de vele latjes in de brede houten la, dwarrelt er donker stof op mijn handen en de vloer. Wanneer ik plotseling moet niezen, merk ik dat ook mijn neus niet meer vrij is van dat vluchtige zwarte stof. Even later moet ik mijn bril afdoen, want de glazen zijn gewoon wazig van het vuil en met een kapje voor de neus, beslaat het glas van de bril in een oogwenk. Soms denk ik wel eens, waarom doe ik zulke dingen toch, maar kennelijk geeft het me ook een prettig gevoel. In elk geval heb ik zeeën van tijd, en met al dat schuren voel ik me ook best een beetje nuttig.

Onder de lade vind ik een oud en vergeeld verzendbriefje. De afzender is de NV. lettergieterij ‘Amsterdam’, voorheen Tetterode, aan de Bilderdijkstraat 163 te Amsterdam en de lade is gestuurd naar de Ambachtsschool in Zutphen, in mei 1951. Ik denk dat een ambachtsschool in die tijd een prachtige opleiding was voor jongens om het vak van timmerman te leren en tevens een uitdaging vormde voor hen om de prachtige vakverdeling in de laden te maken.

Deze lade is er een van de twaalf uit een grote zware kast, die waarschijnlijk gebruikt is in een zetterij van een krant of misschien in een drukkerij en in die laden lagen keurig gerangschikt kleine loden lettertjes uit de lettergieterij van Amsterdam. Die letters werden gebruikt bij het drukken van boeken en kranten. Speciale letterzetters zaten dan bij de kast met laden, om met die lettertjes alle benodigde teksten in spiegelbeeld neer te kunnen leggen. Een heel speciaal en gerespecteerd beroep. Maar de letters zijn verdwenen toen ze niet meer gebruikt werden. Dat gebeurde na de opkomst van de mechanische manier van zetten in de zestiger jaren en nog later in de tachtiger jaren van de vorige eeuw door de digitale manier van zetten.

Eerst moet dat vervelende werk worden gedaan

Mijn kleindochter wil de kast gebruiken om er haar schelpenverzameling in op te bergen. Nu heb ik zeven van de twaalf laden mee naar huis genomen, om mijn kleindochter te helpen met de schoonmaak klus. Ze studeert en heeft ook nog een baantje, om extra geld te verdienen, zodat er weinig tijd overblijft voor dit soort priegelwerk. Straks, als het schuurwerk klaar is, wil ze natuurlijk wel zelf de voorkanten een mooi kleurtje geven. De verschillende kleuren verf heeft ze al in huis. Maar ja, eerst moet dat vervelende werk gedaan worden.

Ik heb vreemd materiaal naast me liggen. Gister in de timmerkist van mijn man vond ik mijn oude beitels terug, die ik ooit gebruikte bij het bewerken van een houten naambord. Die neem ik mee naar mijn kamer, dacht ik, lekker handig. Mijn kamer, die nu in plaats van atelier of schrijfkamer, op een echte werkplaats begint te lijken, want behalve die beitels liggen er een smal zaagje, een plamuurmes, houtlijm, een schaar en schuurpapier. Mijn schildertafel is een werkbank en de zeven laden die ik tegen de stelling heb gezet, vervangen mijn schilderdoeken.

Terwijl ik schuur en met de beitels aan het krabben ben, vormen zich in mijn gedachten van al die verdwenen kleine loden lettertjes opeens woorden. In plaats van in kleine vakjes te liggen doezelen, springen ze later via mijn handen op het papier. Ze vormen zinnen, niet in spiegelbeeld nu, maar direct duidelijk leesbaar. Ze willen gewoon een nieuw verhaal vertellen over de reis van de laden uit de zetterij, via een oud hok waar de kast stond te verpauperen in gezelschap van een paar houtwormen en enkele schimmels, naar mijn atelier en straks naar een meisjeskamer, waar de laden een heel nieuwe functie krijgen als opbergbasis voor de schelpenverzameling van een archeologe in spe.

Letterkast wordt schelpenkast

Ik heb ontdekt, dat de beitels goede diensten bewijzen als schrabber van de oude vuile papier laag, die in sommige laden vastgeplakt zit. Ik krab en ik beitel en mijn prullenmand ligt helemaal vol met zwartbruin papier. In enkele laden plak ik plasticfolie met een houtprint, om de achtergebleven verkleuringen in het hout weg te werken. In andere laden moet iets van vilt komen.

Er is ook een lade met een bodem die helemaal gespleten is. Die moet er dus uitgezaagd met mijn dunne zaagje. Ik maak dan van twee laden een diepere, zodat er ook grotere schelpen een plaats in kunnen krijgen. Nog een paar weken werken aan de laden. Dan zal ik met een tevreden gevoel naar de grote, zware letterkast kijken, die dan als schelpenkast staat te pronken in de kamer van mijn kleindochter.

Het boek: Er slaapt een lied in alle dingen, Inspirerende momenten uit mijn leven van Rinnie Nauta – de Jong is voor 21,99 euro te koop via www.boekscout.nl, ISBN 978-94-643-1817-3 (geen verzendkosten).