Als je kippen gaat houden, of misschien zelfs al houdt, is het goed om na te denken over de legnesten en de zitstokken. Voor kippen zijn goede zitstokken van groot belang, omdat zij de hele nacht en een groot deel van de avond al slapend of wakend op de zitstokken doorbrengen. Zitstokken die niet goed zijn, te groot of te klein, of een verkeerde vorm hebben, kunnen voor verwondingen en afwijkingen bij de kippen zorgen. Ook een goed legnest is voor de leggende hen van belang, omdat zij hier ongeveer een uur per dag in doorbrengt. Maar waar moeten goede legnesten en zitstokken nou precies aan voldoen?
Legnesten
In elk kippenhok horen standaard legnesten aanwezig te zijn. Hoeveel legnesten een kippenhok moet hebben, is afhankelijk van de hoeveelheid kippen die er gehouden worden, en ook de grootte van het nachthok (waar de legnesten vaak zijn terug te vinden) speelt hierbij een grote rol. Wanneer er in het nachthok namelijk een geschikte leggelegenheid voor de kippen is, zullen ze de eieren daar ook snel neerleggen. Zijn de hennen echter niet tevreden met de beschikbare legnesten, zullen ze de eieren hoogstwaarschijnlijk op een plek naar hun keuze leggen: en deze is vaak niet goed bereikbaar of op een andere manier onhandig. Denk hierbij aan een zelf gekozen nest onder een grote struik.
Het leggen van een ei
Het leggen van een ei neemt een behoorlijke tijd in beslag. Vaak zijn hennen hier een tot twee uur per dag mee bezig. Het is dan ook belangrijk dat het legnest comfortabel en ruim moet zijn voor de leggende hen. Ook geeft de hen tijdens het leggen van een ei de voorkeur aan een rustige, donkere of schemerige laats. Het is daarom aan te raden om het legnest aan te brengen in een wat donkere hoek van het binnenhok.
Bouw van een legnest
Een legnest moet aan alle kanten gesloten zijn, met uitzondering van de voor- en bovenzijde. Zo heeft de hen voldoende privacy. Eventueel kan de bovenzijde ook nog afgesloten zijn, dit is afhankelijk van de plek waar het legnest komt. Wanneer je besluit de bovenzijde van het legnest af te sluiten, maak de bovenzijde dan sterk aflopend, zodat voorkomen wordt dat kippen erop gaan zitten en hun uitwerpselen erop achterlaten.
Een legnest kan het beste 10 tot 40 centimeter boven de grond worden bevestigd. Wanneer je meerdere legnesten aanbrengt, let er dan op dat de nesten allen op dezelfde hoogte zitten. Wanneer je dit niet doet, zal al snel duidelijk worden dat kippen een sterke voorkeur hebben voor het legnest op de beste locatie. Gevolg hiervan is dat er te veel hennen gebruik van maken en dat de vers gelegde eieren breken. Dit veroorzaakt op zijn beurt weer sterke vervuiling van het legnest. Ook kunnen de kippen zich op deze manier bovendien aanleren om de pas gelegde eieren zelf op te eten.
Formaat van een legnest
Een legnest kan je in verschillende formaten maken. De grootte van het legnest is afhankelijk van het ras en het formaat van de kippen die je wilt houden. Zo is een legnest met een oppervlak van dertig bij dertig centimeter en een hoogte van veertig centimeter voldoende voor een licht ras. Voor krielen kan het legnest nog wat kleiner gemaakt worden, en voor middelzware en zware rassen behoort het legnest natuurlijk groter te zijn.
Hoeveel legnesten zijn er nodig?
Hoeveel legnesten je moet maken, is afhankelijk van het aantal hennen dat in de ruimte gehouden wordt. Je kan er vanuit gaan dat één legnest per drie hennen voldoende is.
Materiaal voor een legnest
Als je een legnest gaat maken, kan je het beste vochtwerend plaatmateriaal gebruiken dat zo min mogelijk kiert. In de legnesten kan het beste een laagje grit aangebracht worden. Wanneer de hen dan aan het leggen is, kan ze door het eten van grit de kalk erin opnemen, die nodig is voor een goede productie van de eierschaal. Ook wordt er vaak een laagje hooi of stro in het legnest gelegd.
Zitstokken
Een goede zitstok is onmisbaar voor een kip. Maar niet elke kip heeft behoefte aan dezelfde zitstok. Welke diameter zitstokken nodig zijn en op welke hoogte de zitstokken in het nachthok gemonteerd moeten worden, is afhankelijk van de grootte van het kippenras dat je wilt gaan houden.
Hoogte van de zitstokken
Een zwaar kippenras, zoals de brahma, is gebaat bij een zitstok die niet hoger dan 30 centimeter van de bodem af ligt. Dit omdat zware rassen veel moeite hebben om te vliegen. Ook kortbenige kippenrassen, zoals de chabo, hebben behoefte aan die lage zitstokken. Voor de chabo is zelfs een hoogte van 15 cm boven de grond het meest ideaal.
Voor andere kippenrassen, kunnen de zitstokken tot ongeveer 80 cm boven de grond gemonteerd worden.
Gelijke hoogte
Bij het monteren of installeren van de zitstokken in het nachthok moet er rekening mee gehouden worden dat de zitstokken op de zelfde hoogte aangebracht worden. Kippen houden er namelijk van om zo hoog mogelijk te zitten, waardoor de hoogste stokken favoriet zijn en daar eigenlijk te weinig plek is voor al die kippen. Ook kan er dan onderling flink ruzie uitbreken onder de kippen, omdat er wordt gevochten om de beste (en dus hoogste) plek.
Afstand tussen de zitstokken
De afstand die tussen de zitstokken onderling moet zitten, moet aangepast worden op het ras. Als dieren dicht bij de achterwand zitten, kunnen de veren van de staart beschadigen. Meestal is een afstand van ongeveer 30 centimeter vanaf de achterkant van het nachthok voldoende. Tussen de zitstokken onderling wordt dezelfde afstand aangeraden, maar bij zeer grote rassen kan beter een afstand van zo’n 40 tot 50 centimeter worden aangehouden.
Hoeveel zitstokken nodig?
Hoe meer kippen je houdt, hoe meer zitstokken er in een nachthok aanwezig moeten zijn. Vaak kan je de volgende regel toepassen: per strekkende meter passen 4 tot 5 krielkippen, of 2 tot 3 kippen van de zwaardere rassen. Hoe meer kippen je dus houdt, hoe meer meters zitstokken je moet hebben. Twijfel je hoeveel zitstokken je nodig hebt? Vraag het dan eens na bij de fokker waar je de kippen vandaan wilt halen: deze kan je precies vertellen hoeveel meter zitstok je nodig hebt voor het ras dat je graag wilt houden, in combinatie met de hoeveelheid kippen.
De vorm van een zitstok
Een goede zitstok voor kippen heeft geen ronde vorm omdat dit te weinig steun geeft aan de dieren. Een goede zitstok moet rechthoekig tot ovaal van vorm zijn. De grotere rassen hebben genoeg aan een zitstok van 6 x 5 centimeter, middelzware en lichte rassen hebben een stok van 5,5 x 4 cm nodig en krielrassen een zitstok van 4 x 3,5 cm nodig.
De dikste of breedste kant van een zitstok moet horizontaal liggen. De kippen kunnen er hun tenen dan goed omheen slaan en zo over voldoende steun beschikken.
De zitstokken moeten goed afgerond zijn, zo mogen er geen splinters, harde randen en scherpe hoeken meer aan zitten. De dieren zitten immers de hele nacht op de zitstok, waardoor de poten beschadigd kunnen raken als er scherpe randen, hoeken of splinters aan de zitstokken zitten.
Zijdehoenders
Er zijn kippenrassen die zelden of nooit gebruik maken van zitstokken. Het zijdehoen en de zijdehoenkriel zijn hier zeer goede voorbeelden van. Zijdehoenders en zijdekrielen staan er namelijk om bekend meestal op de grond te slapen.
