Wereldwijd bestaan er honderden kippenrassen. Sommige rassen zijn zeldzaam, andere rassen zijn erg populair en worden in elk land gefokt. Sommige liefhebbers en fokkers van één of meer kippenrassen vinden het leuk en interessant om met hun kippen naar tentoonstellingen te gaan. De kippen worden daar door diverse keurmeesters gekeurd op diverse raskenmerken, waarna er een x-aantal punten wordt toegekend aan de kip. De kip uit de betreffende categorie van het ras met de meeste punten wint op die dag een prijs. Daarnaast is een tentoonstelling voor kippen (ook wel pluimveetentoonstelling) een goede plek om kippenrassen in het echt te zien, in contact te komen met fokkers en andere liefhebbers van specifieke rassen en kan je daar bij kenners terecht met de vragen die je hebt over kippen in het algemeen of bijvoorbeeld een specifiek kippenras.
Kippenrassen
Wereldwijd zijn er honderden kippenrassen te vinden. Elk ras staat bekend om zijn unieke eigenschappen, zoals bouw, gebruiksdoel (vleesras, legras, sierkip), karaktereigenschappen, kleurslagen enzovoort. Er bestaan erg populaire hoenderrassen die wereldwijd op grote schaal gehouden worden, zoals de australorp of de orpington. Daarnaast zijn er vele kippenrassen alleen in het land van oorsprong en omliggende landen bekend, zoals de Noord-Hollandse blauwe (Nederland) en de Ardense bolstaartkriel (België). Veel van de regionaal bekende kippenrassen worden als zeldzaam gezien. In Nederland zijn een aantal kippenrassen dan ook opgenomen in het zeldzame huisdierenbestand van Stichting Zeldzame Huisdierrassen, afgekort de SZH.
Tentoonstellingen en clubs voor kippenrassen
De meeste mensen die kippen houden, doen dit omdat ze kippenliefhebbers zijn. Hierbij hebben we het niet over de boeren die kippen op commerciële wijze houden voor hun eieren of hun vlees. Kippenliefhebbers beleven vaak het meeste plezier aan het houden van de kippen en de dagelijkse verzorging die ze nodig hebben. Daarnaast zijn kippen erg leuke dieren om naar te kijken en wanneer je ze goed observeert merk je dat kippen veel verschillende geluiden kunnen produceren die elk hun eigen betekenis hebben.
Daarnaast heb je ook nog liefhebbers van kippen die veel plezier halen uit het fokken van kippen die qua model, kleur of tekening zo dicht mogelijk bij de rasbeschrijving van dat ras staan. Ook zijn er fokkers die vooral kippen fokken waarbij het leggen van een goed gevormd of een mooi gekleurd ei dat voldoet aan de rasbeschrijving het leukst vinden.
De laatste groep kippenliefhebbers is eigenlijk altijd aangesloten bij een rasvereniging van het betreffende kippenras en een kleindiervereniging. De fokker doet dit om zodoende regelmatig contacten te hebben met andere kippenliefhebbers en ook worden er via de rasverenigingen en kleindierverenigingen regelmatig tentoonstellingen georganiseerd waaraan de leden kunnen deelnemen. Op de meeste tentoonstellingen kan men prijzen winnen, maar die prijs winnen voor de mooiste kip of het prachtigste ei is voor de fokkers niet het allerbelangrijkste. De geldprijzen die uitgereikt worden, zijn niet hoog. Vaak bedragen de prijzen hooguit enkele tientjes. Het belangrijkste doel van de tentoonstellingen is eigenlijk om de kippen aan een geïnteresseerd publiek te tonen en de dieren vergelijken met die van collega-fokkers. Als bezoeker van een kippententoonstelling (ook pluimveetentoonstelling genoemd) is erg leuk omdat er veel mooie rassen te vinden zijn, met verschillende soorten bouw en een breed scala aan kleuren en kleurslagen. Ook zijn er op sommige tentoonstellingen eieren te vinden die tentoongesteld worden.
Keurmeesters op tentoonstellingen
De keurmeesters hebben de belangrijkste taak op tentoonstellingen. De keurmeester is vaak gespecialiseerd in één tot vijf kippenrassen, waarvan hij de rasbeschrijving uit het hoofd kent. De keurmeester moet ook diverse examens afleggen voordat hij officieel erkend wordt als keurmeester voor een specifiek ras. Het bestaan van een keurmeester is erg belangrijk, omdat alleen zo een objectief mogelijk beeld van de raskwaliteit te verkrijgen is.
Wanneer de kip door een keurmeester beoordeeld wordt, let de keurmeester op diverse punten. Zo wordt de kip vergeleken met de vastgestelde rasstandaard en de goed omschreven kleurenstandaard. Het oordeel van de keurmeester op de specifieke punten wordt op een keuringskaart of beoordelingskaart geschreven. Een goedgekeurd dier krijgt bovendien een predicaat.
De kippen van een speciaal ras of vooraf vastgestelde categorie worden allemaal beoordeeld door de keurmeester. De kip met de meeste punten wint dan een prijs.
De keuring
Fokkers van kippen die ook met hun pluimvee naar tentoonstellingen gaan, vinden de keuringen vaak het hoogtepunt van het seizoen. Nadat de fokker uiterst secuur een foktoom heeft samengesteld en de kuikens zorgvuldig heeft opgefokt, heerst er bij de fokker vaak de spanning of de gefokte dieren inderdaad aan de rasstandaard beantwoorden. Ook kunnen fokkers tijdens deze tentoonstellingen hun fokproducten vergelijken met die van collega-fokkers van hetzelfde ras.
De tentoonstellingen vinden vaak in de herfst en winter plaats. Deze gekozen periode voor tentoonstellingen is met een reden: de kippen zijn in deze periode op hun mooist. Jonge dieren zijn namelijk met zes of zeven maanden uitgegroeid, zodat ze in de winter hun complete verenpak hebben. Bovendien zijn de overjarige dieren (de dieren die ouder dan één jaar zijn) in oktober/november net weer in hun nieuwe verenpakje; de ruiperiode is dan voorbij.
Soorten tentoonstellingen
Er zijn verschillende soorten tentoonstellingen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen:
- Regionale tentoonstellingen
- Nationale (landelijke) tentoonstellingen
- Internationale tentoonstellingen
Elke lokale vereniging heeft vanaf begin oktober tot begin februari vaak één of meer tentoonstellingen of shows. Op deze shows zijn vaak niet alleen kippen te bewonderen, maar ook konijnen, cavia’s, kleine knaagdieren en duiven. Ook zijn er aparte organisaties die grote tentoonstellingen op nationaal of internationaal niveau organiseren. Op deze tentoonstellingen zijn vaak duizenden dieren te bewonderen.
Als je een indruk wilt krijgen van welke kippenrassen er allemaal bestaan en wilt weten hoe ze er in het echt uit zien, is het verstandig om eens naar zo’n nationale of internationale show te gaan. Op deze typen shows zijn veel meer verschillende rassen te bewonderen dan bij de regionale shows het geval is. Op nationale en internationale tentoonstellingen zijn bovendien ook vaak rasverenigingen aanwezig die meer informatie kunnen verschaffen over de diverse kippenrassen. Verder zijn er op deze tentoonstellingen vaak leveranciers van voer aanwezig, worden er boeken verkocht over kippen(rassen) en diverse producten als voer- en waterbakken voor kippen zijn er te koop.
De kippen zo mooi mogelijk maken voor de keuring
Wanneer je met je kippen gaat showen, gaat het eigenlijk om een soort schoonheidswedstrijd voor kippenrassen. De kip die het beste aan de rasbeschrijving voldoet, zal winnen. Voor fokkers die met hun kippen naar tentoonstellingen gaan, is het dus belangrijk om de kippen zo mooi mogelijk voor de keuring te brengen. Dit houdt in de kippen zo mooi mogelijk te tonen aan de keurmeester. Om dit voor elkaar te krijgen, is het belangrijk de kippen te allen tijde goed te verzorgen; het werkt niet om de kip pas een paar dagen voor de tentoonstelling extra aandacht te geven. Om de dieren paasbest op de tentoonstelling te laten verschijnen, is een optimale verzorging nodig het hele jaar door. De verzorging moet erg goed zijn en de huisvesting moet prima in orde zijn. Wanneer de veren van de kip wat viezigheid bevatten, wordt de kip twee tot drie dagen voor de keuring zorgvuldig gewassen, waardoor ook het verenkleed er prachtig uit ziet.
Wanneer de kippen extra voer krijgen een paar dagen voor de keuring, zien hun kammen er extra rood uit. Bij de wyandotte toont dit zich bijvoorbeeld ook in poten die een extra diep gele kleur hebben. Ook wordt er door fokkers zo veel mogelijk rekening gehouden met het tijdstip waarop de kippen geboren worden. Een leghornhen moet bijvoorbeeld een omvallende kam hebben, wanneer zij wordt ingestuurd voor de keuring. Maar wanneer de hen ten tijde van de keuring te jong is, of wanneer zij nog niet goed aan de leg is, is de kam nog te klein en staat deze nog rechtop. Het is voor fokkers dus van groot belang om het broedseizoen van hun kippen zo te plannen dat de dieren begonnen zijn met leggen wanneer ze deelnemen aan de belangrijkste tentoonstellingen en kippenshows. Ook mag een dier tijdens de tentoonstelling niet in de rui zijn, omdat het verenkleed dan niet optimaal mooi is.
Tentoonstellingen en keuringen voor eieren
Wanneer fokkers van tentoonstellingskippen met hun kip naar de tentoonstelling gaan, is het vaak nodig dat zij ook een haan hebben rondlopen zodat er nakomelingen van de beste kippen geboren kunnen worden, omdat anders de eieren niet bevrucht kunnen worden. Een haan is in deze situatie van belang, om nakomelingen te kunnen verkrijgen van de beste dieren die op de tentoonstelling zijn uitgebracht, zodat de kwaliteit van het ras behouden en/of verbeterd kan worden. Zonder haan is het namelijk niet mogelijk om te fokken met kippen, omdat de eieren dan niet bevrucht zijn. Het is echter niet zo dat alle kippenhouders en -fokkers die een haan op hun erf hebben rondlopen, ook met hun dieren naar tentoonstellingen gaan. Niet elke liefhebber van kippenrassen wil of kan een of meerdere hanen houden op het terrein. Kippen leggen namelijk ook eieren zonder dat er een haan aan te pas komt om de eieren te bevruchten. Maar deze laatste groep liefhebbers kan het wel erg leuk vinden om naar tentoonstellingen te gaan. Mede om deze reden is er een nieuwe categorie in het leven geroepen op de tentoonstelling, namelijk de categorie waarbij eieren gekeurd worden. Bij deze keuringen wordt er dus niet gekeken naar de kippen, maar naar de eieren.
Kippen staan erom bekend elke dag verschillende eieren te leggen, die wat kunnen afwijken van vorm, formaat, grootte en gewicht. Ook de structuur van de schaal en de kleur van het eiwit en eigeel kan van ei tot ei verschillen. Bovendien kunnen de verschillen tussen rassen ook erg groot zijn.
Door de kippen een perfecte voeding te geven en binnen een groep kippen te selecteren, proberen de inzenders de hennen te selecteren die de mooiste eieren leggen. De eieren die ingezonden worden op de tentoonstelling zijn gericht op enkele eieren, drietallen en zestallen. Bij de eerste categorie gaat het om het ‘perfecte’ ei. Bij de tweede en derde groep ligt de nadruk naast het perfecte ei ook wat meer op uniformiteit van de verschillende eieren. Bij de meeste kippenrassen wordt er naast een beschrijving van de kip/haan zelf, ook een beschrijving gegeven waar de eieren van dit ras aan moeten voldoen. Hierbij kan men denken aan gewicht (zoals: tussen de 57 en 63 gram), de kleur (bijvoorbeeld wit, dieprood, donkerbruin, crèmekleurig), de vorm (ovaalvormig), of de eischaal gespikkeld mag zijn of de hoeveelheid eieren die de hen per jaar legt.
Veel kennis aanwezig op pluimveetentoonstellingen
Veel fokkers en liefhebbers van kippen gaan graag (met of zonder kippen) naar tentoonstellingen, omdat tentoonstellingen (zeker nationale en internationale pluimveetentoonstellingen) erom bekend staan een bron van kennis en ervaring te zijn. Dus ook voor mensen die geen kippen houden, of niet met hun dieren naar tentoonstellingen gaan, kunnen tentoonstellingen erg interessant vinden. Ook mensen die erover denken in de toekomst kippen te gaan houden, of die zich willen oriënteren op nieuwe kippenrassen om te gaan houden, zijn tentoonstellingen erg interessant. De fokkers zijn vaak bereid om hun ervaringen met jou te delen, informatie te geven over hun ras, het houden, huisvesten, fokken en verzorgen van kippen. Daarnaast zijn er vaak kraampjes te vinden waar bedrijven producten verkopen, zoals drinkbakken en voerbakken voor de kip, pootringen, zitstokken, enzovoort. Vaak zijn er ook een paar kraampjes te vinden waar je boeken kan kopen of meer informatie kunt krijgen over kippenrassen, het houden van kippen, het fokken van kippen, enzovoort.
