Het is weer tijd voor de drosophila melanogaster, oftewel de fruitvlieg. Ze zijn bijna niet te zien, maar behoorlijk irritant. Ieder jaar verschijnen ze weer uit het niets om onze etenswaren te bestormen en de keuken over te nemen. Hoe minder wolken buiten, hoe groter de wolken in huis.
Het is onduidelijk waar ze vandaan komen, waar ze overwinteren. Maar we hebben er last van, dus gaan we aan de slag om ze te verjagen. In de supermarkt kun je speciale fruitvliegjesvangers kopen, sommige mensen zuigen ze op met de stofzuiger of zetten een bakje neer met suikerwater. We vinden ze irritant, maar ze zijn nuttiger dan je denkt. Ze worden namelijk vaak gebruikt als proefdier. Er is een aantal heel belangrijke wetenschappelijke vondsten te danken aan dit diertje. Zo weten we bijvoorbeeld dat DNA te vinden is op het chromosoom omdat fruitvliegjes hele grote zichtbare chromosomen hebben. Voor wetenschappers zijn ze dan ook niet irritant maar fascinerend.
Nobelprijs
Hoe kan zo’n klein vliegje nu zoveel zeggen over ons mensen? Omdat ze vijftig procent van onze genen hebben, waaronder heel veel genen die ziektes veroorzaken. Iedere onderzoeker kan elke denkbare mutant bestellen om daarna tests uit te voeren op fruitvliegjes met bijvoorbeeld ADHD, ALS of Parkinson. Het beestje heeft aan de wieg gestaan van veel wetenschappelijke carrières en er zijn al heel wat Nobelprijzen naar fruitvliegonderzoekers gegaan. In 1933 bijvoorbeeld won Thomas Hunt Morgan de prijs vanwege zijn onderzoek naar de rol van chromosomen. Onderzoekers naar het aangeboren immuunsysteem kregen in 2011 de Nobelprijs en vorig jaar nog voor de biologische klok. Allemaal dankzij dat kleine irritante beestje.
Ongewerveld en koudbloedig
De eenvoud van de fruitvliegjes maakt hen ideaal voor onderzoek. En ze zijn goedkoop. Daarnaast zijn er voor hen minder strenge regels die voor andere proefdieren wel gelden. Omdat het dier ongewerveld en koudbloedig is komt er geen ethische commissie aan te pas. En ze vermenigvuldigen zich snel, zodat je ook snel op een volgende generatie vliegjes kunt testen of het klopt wat je als onderzoeker bedacht hebt.
Ze zullen waarschijnlijk altijd je fruit blijven opeten en op hete dagen je huis overnemen. Maar ze zijn dus naast vervelend ook heel erg nuttig als het gaat om bijvoorbeeld het ontwikkelen van nieuwe medicijnen. Wie weet kijk je vanaf nu toch iets anders naar die zwarte wolk boven je net gesneden meloen.
Bekijk hier een leuk filmpje van schooltv over de fruitvlieg.
Bron: Ukrant en Trouw