René Janson (80) werkte jarenlangs als verslaggever en redacteur voor radio Soest. Hij maakte vooral lokale reportages. Inmiddels schrijft hij regelmatig over persoonlijke ervaringen en maatschappelijke thema’s die hem raken. Ook voor 50plusinnederland.
Gastschrijver René Janson
Over veilig naar de overkant bij het andreaskruis
De laatste jaren komen steeds meer berichten in de media, dat er een ernstig ongeluk op een nabo is gebeurd. Nabo’s zijn Niet Actief Beveiligde Overwegen. In de meeste gevallen zijn het spoorwegovergangen voor particulier gebruik, bijvoorbeeld voor een boer, die anders zijn land niet kan bereiken of voor beperkt gebruik door een boer en zijn gezin, omdat ze anders verstoken zijn van enige verbinding over de weg met de buitenwereld. Zo’n nabo is te herkennen aan een andreaskruis, je weet wel met van die schuine rood-witte planken in de vorm van een liggend kruis. Soms staat er ook een bordje bij met de waarschuwing, dat je moet oppassen voor de trein.
In Nederland zijn er zo’n 350. Het aantal mensen dat regelmatig van zo’n nabo gebruik maakt is zeer beperkt. Soms passeren ze zo’n overgang een paar keer per jaar, een andere keer enkele malen per dag. Voor Prorail, namens de regering de beheerder van spoorlijnen en stations, niet de moeite waard om daar dure installaties aan te brengen met slagbomen en knipperlichten. Waarom komen er dan toch zoveel ongelukken voor? Dat komt enerzijds omdat het aantal treinen in de afgelopen jaren sterk is toegenomen, maar ook omdat door allerlei omstandigheden meer en meer gebruik wordt gemaakt van die nabo’s.
Sluiproute via een nabo
Er zijn bijvoorbeeld meer mensen in de buurt van zo’n nabo komen wonen. De weg van A naar B blijkt vanaf een nieuwe wijk via die nabo korter te zijn dan via de eigenlijk bedoelde weg. Een sluiproute dus. Ook vinden meer bouwaktviteiten plaats bij boerderijen, waardoor zwaar verkeer het spoor bij zo’n nabo moet kruisen. Zo’n brede zware wagen zakt dan nog wel eens naast de overgang, zit dan vast net op het moment dat in de verte een trein met 140 kilometer per uur komt aanrazen. Als de machinist in de gaten heeft dat daar in de verte kennelijk iets mis is, heeft hij toch met de noodrem enige kilometers nodig om tot stilstand te komen en dan is een aanrijding vaak onvermijdelijk.
De meeste slachtoffers op zo’n nabo zijn echter overstekende personen, de machinist en de passagiers in de trein. Dan zijn er mensen die misbruik maken van zo’n nabo om zich van het leven te beroven. Dat moet telkens een afschuwelijke ervaring zijn voor de machinist die de trein tot stilstand probeert te brengen. In de meeste gevallen is de afloop fataal voor de springer. Gruwelijk. Andere slachtoffers zijn mensen die geregeld zo’n nabo passeren en in de buurt wonen en werken. Zij kennen vaak de tijden dat de trein passeert uit hun hoofd. Daartussen is het doodstil op de spoorlijn, maar daarmee is nog niet gezegd, dat er geen trein kan aankomen. Uit gewoonte loop je dus de overweg op en dat is precies wat er ook gebeurt.
Het ging fout bij het verplaatsen van de kliko
Het meest recente ongeluk was vorige week in Drenthe, toen de boerin de kliko gewoontegetrouw aan de andere kant van de nabo zette om te worden geleegd. Ze liep waarschijnlijk in gedachten weer terug naar de boerderij. Een aanstormende trein greep haar en ze was op slag dood. Je kunt begrijpen dat Prorail van alle nabo’s af wil.
Prorail is met gemeenten en grondeigenaren in overleg om deze nabo’s weg te halen en de spoorlijn op die plekken volledig af te sluiten. Zij voeren met belanghebbenden overleg om tot een aanvaardbare oplossing te komen. Dat betekent in veel gevallen, dat het passeren van de spoorlijn een stuk verderop pas mogelijk is. Een andere mogelijkheid is het opwaarderen van de spoorwegovergang of het ondertunnelen. In beide gevallen kost zoiets veel geld en het kostenvraagstuk is er dan ook vaak de oorzaak van, dat een mogelijke oplossing jarenlang op zich laat wachten. Een nieuw incident zorgt er dan weer voor, dat opnieuw de noodzaak tot overleg duidelijk wordt.
Mocht je in de buurt van een nabo wonen en wordt deze opgeheven, weet dan dat dit in eerste instantie is bedoeld voor onze veiligheid en wie kan daar nu tegen zijn?