Zo lang mogelijk uít de plooi, of hoe overleef ik het ouder worden?

Mannen zijn enorm ouwe lullen en potjes crème van vele euro's. Ouder worden, wat doet dat met ons vrouwen? Een duik in de bladen, boeken en websites.

We willen zo lang mogelijk genieten van een lekker lijf, een heldere kop en een plezierig leven. Hoe krijg je dat voor elkaar?

Ouder worden. Is dat bijzonder? Als we de berichten in de media volgen, lijkt het antwoord: ja. Het ene artikel buitelt over het andere met thema’s als ‘sporten na je vijftigste’, ‘contour jezelf knap’, trainen na je 50ste voor mannen, en zelfs vlogs over ouder worden stapelen zich op. En niet te vergeten al die onderzoeken over ouder worden. Iedereen lijkt er iets over te kunnen zeggen of willen zeggen.

Klaarblijkelijk is het feit dat we ouder worden niet het onderwerp, maar hoe we leuk en vooral een beetje strak en knap ouder worden. Zinvol werk, fijne vrienden en zo lang mogelijk uít de plooi, zeg maar. Klinkt goed, maar doe het maar eens.

Het zijn de BN-ers die geïnterviewd worden en die hebben toch een imago hoog te houden

Op zoek naar antwoorden, vraag ik me eerst maar eens af hoe representatief al die leuke antwoorden op vragen van journalisten zijn over ouder worden. Het zijn de BN-ers die geïnterviewd worden en die hebben toch een imago hoog te houden. Jij en ik hebben dat minder (een beetje, voor de buurvrouw of je werkgever), maar over het algemeen zakt het vel bij ons toch eerder dan zij die de Linda, Libelle of cover van het blad Zin sieren.

Boek van Van Beukering

Op zoek naar wat daar voor nodig is, treft me als eerste het boek van de 51-jarige journaliste Barbara van Beukering over haar persoonlijke zoektocht naar een lang en gelukkig leven. Wat dat dan ook moge zijn. Dat vertellen haar de dames (waarom alleen dames?) die zij interviewde zoals Ireen van Ditshuyzen die op haar 76ste nog werkt aan een nieuwe documentaire omdat ze het niet laten kan, zegt ze zelf. En schrijfster Annemarie Oster werkt ook nog lekker door op haar 75ste. “Ik heb behoefte mezelf te manifesteren”. Neelie Kroes vertelt dat ze werken heel interessant vindt, “maar dat heeft natuurlijk ook te maken met het werk dat ik doe,” meldt ze aan Beukering. “Als je dagelijks augurken in een potje moet stoppen, dan kan ik me voorstellen dat je dat niet meer tot je 75ste wilt doen. Maar ik werk altijd in interessante omgevingen. .. Het is puur een genoegen om te blijven werken. Het is eigenlijk altijd interessant om de kans te krijgen om met mensen om te gaan die iets te melden hebben, die ergens mee bezig zijn, die enthousiast zijn. En daar dan ook weer een steentje aan bij te dragen”. Je werk leuk en interessant vinden, blijkt van groot belang om lekker lang door te gaan.

Nu kan ik me voorstellen dat dat voor een augurkenpotvuller, caissière of ziekenverzorgster een heel ander verhaal is, dan Beukering over de betreffende dames schetst. Wie op zijn 71ste nog een lange dat op haar benen het staan, en al niet versleten knieën heeft, krijgt ze dan wel. En wie op haar 67ste gehandicapten moet tillen, voelt ook de rug. Er valt ook nauwelijks tegenop te verzekeren, dus welke verzorgende heeft het over lang doorwerken? Laat staan over leuk werk?

Klinkt goed, maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat alle genoemde banen in de categorie droombanen vallen

Ik ga verder op zoek en tref een Libelle, hét magazine voor de ‘rijpere’ vrouw, zal ik maar zeggen. Actrice Monique van de Ven, 64 jaar, rondt dit seizoen de Dokter Deen serie af. “Het lijkt me heerlijk om niets meer te hoeven”, vertelt ze aan een Libelle verslaggeefster. Om even later te vertellen dat ze het ziet als een béétje met pensioen gaan. “Er gaat vast nog wel wat komen”. Klinkt goed, maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat alle genoemde banen in de categorie droombanen vallen, zoals Ans Markus als kunstenares, Hedy d’Ancona en Neelie Kroes als politica en Monique van de Ven als actrice. Daar komt geen sjouwwerk aan te pas. Waarmee ik me direct afvraag of we wel een representatief verhaal hebben. Is dit wel de realiteit? Ik meen dat voor veel Nederlanders dit ‘o zo leuke werk’ niet opgaat.

‘Mannen van mijn leeftijd zijn enorme ouwe lullen over het algemeen’

Sociale contacten zijn enorm van belang voor wie een beetje leuk oud wil worden. Lees maar eens al die artikelen over eenzame ouderen. Mensen die dagenlang geen bezoek krijgen of de deur amper nog uitkomen. Nu ziet niet iedereen heil in een kop koffie bij de Hema (vrouwen) of elke avond plaats nemen op het bankje onder de kerk- of vuurtoren (mannen). Dat moet toch anders kunnen?

De dames uit het boek van Beukering lijken weinig last van eenzaamheid te hebben, zetten de bloemetjes nog regelmatig buiten, en wie niet meer aan de man is, hoeft er over het algemeen ook geen meer. In ieder geval niet in huis. Olga Zuiderhoek verloor een aantal jaren geleden haar man, componist Willem Breuker. Ze vertelt niet uit te zijn op een nieuwe man, want ze redt het prima in haar eentje. Olga Zuiderhoek: “als iemand zegt: Ik heb liever dat die asbak een beetje leuk schuin staat’, dan zeg ik gewoon: ‘Daar is geen sprake van. Die asbak eruit of jij eruit. Ik kies voor jou eruit. … Met Willem ging het wel goed, maar ik weet niet of dat nog op je zeventig nog een keer gebeurt, ik denk het eigenlijk niet. Maar stel dat het gebeurt, dan lijkt het me hartstikke gezellig.”

‘Dat zie ik mezelf niet meer doen’

Neelie Kroes hoeft geen man meer. “Ik ben zo’n einzelgänger en heb nog steeds zo’n gevreesd leven. In een relatie moet je tijd investeren. Dat zie ik mezelf niet meer doen. Ik heb het heerlijk.” Monique van de Ven is van mening dat je heel veel voor elkaar over moet hebben in een huwelijk. In ieder geval om een huwelijk goed te houden, want dat doet ze al ruim dertig jaren. Maar wat is goed? Ze geven elkaar in ieder geval veel aandacht, zij en haar man Edwin de Vries. Schrijfster en vertaalster Coot van Doesburg (75) verwoordt het anders: “Mannen van mijn leeftijd zijn enorme ouwe lullen over het algemeen”. Een man om leuke dingen mee te doen, vindt ze onzin. “Ik doe al leuke dingen.”

Van de Ven vindt echter dat je je best moet blijven doen. Er verzorgd uitzien, niet teveel uitdijen en de intimiteit blijven opzoeken. Met dat laatste bedoelt ze natuurlijk de seks. Ze houdt het al dertig jaar leuk in bed en vindt dat je er gewoon niet zo’n gedoe van moet maken. Gewoon doen, is haar motto. Altijd ja zeggen. Tien minuten later kun je weer je boek pakken, zo vertelt ze in het Libelle interview. Wat daar dan zo leuk aan is en of je er plezier aan beleeft? Die vraag blijft redelijk onbeantwoord.

Wat er in de slaapkamer gebeurt, dat houden de meeste mensen toch privé

Heeft ze makkelijk praten of is het met de ‘gewone gemiddelde Nederlander’ net zo gesteld? Er wordt nog altijd niet zo openlijk over verteld als het in dit boek doet lijken. Vraag een willekeurige buurvrouw of ze het nog wel eens doet… nee, laat maar. Je vraagt het gewoon niet. Wat er in de slaapkamer gebeurt, dat houden de meeste mensen toch privé. Dus kun je je altijd beroepen op grootspraak. Niet alleen de vrouwen, maar vooral ook de mannen. Want man-o-man er gaan nogal wat erectieproblemen rond.

Natuurlijk wordt in het boek, waar meer woorden aan de seks worden gewijd, de erectie van de ouder wordende man ook genoemd, soms ook wel de niet-erectie. Viagra en varianten daarop worden vrolijk aangeraden. En het zou helpen, heel goed zelfs. Hedy d’Ancona en kunstenaar Aatje Veldhoen en ook schrijfster Nelleke Noordervliet beamen het: seks is nog steeds belangrijk ook al ben je boven de zeventig en ken je elkaar al honderd jaar. Ook al hoef je elkaar niet meer alle hoeken van de kamer te laten zien. “Dodelijk vermoeiend,” meent Noordervliet. Dat het niet meer zo’n smakelijk gezicht is omdat alles hangt en rimpelt neemt ze op de koop toe. Het is ‘gewoon lekker’. Voor knuffelen en tegen elkaar aan liggen, wordt ook een lans gebroken. Blijkt in sommige gevallen al genoeg.

‘Na een tijdje denk ik: kom, ik boek een detox arrangement’

Nog even over die kwabben en rimpels. Borstverkleiningen en vergrotingen en ooglidcorrecties kunnen we nog begrijpen, maar het strak trekken van het een en ander lijkt toch andere koek. Annemarie Oster had op haar 58ste een facelift. Waar ze heel open over is geweest. Niemand die daar nu nog aanstoot aan neemt, toch?
En Botox dan? Botoxen we met z’n allen vrolijk door of is het not-done.. Nou, daar gaan we.. in de Linda: Astrid Joosten (59) durft niet niets te doen. “Ik zie op tegen het verval.” Ze gaat naar de acupuncturist voor een raciaal, zweert bij vitamine A-zuur waarvoor je naar de schoonheidsspecialiste moet (daar gaan we al, kun jij je dat regelmatig permitteren?) en, zegt ze, “na een tijdje denk ik: kom, ik boek een detox arrangement. Een hotel aan het strand waar alles voor je geregeld wordt. Ik hoef nergens over na te denken. Ik kom vol energie thuis.” Ik wil niet zeikerig doen, maar in zo’n geval zou ik ook vol energie thuis komen, maar met een lege portemonnee.

Met zo’n hangbekkie

Journaliste Wouke van Scherrenburg laat ‘af en toe een prik zetten’ vanwege de plooien naast haar mond. “Ik wil niet zo’n droef uiterlijk, met zo’n hangbekkie’. Ze willen het zo onzichtbaar mogelijk laten uitvoeren, maar willen het wel! Is dat nu om er nog een beetje appetijtelijk uit te zien voor zichzelf of voor een mogelijke partner? Iemand accepteren zoals hij of zij is, dat blijkt toch niet mee te vallen. In lengte van jaren niet.

We kunnen van alles aan onszelf laten verbouwen, pilletjes nemen om bij te blijven, maar hoe we ons voelen is van een andere orde. In veel gevallen is je zo oud voelen als je daadwerkelijk bent een remedie om helder in het leven te staan en intuïtief te weten wat wel en niet bij de leeftijd past. Van Scherrenburg: “Je zeventien voelen? Dat vind ik wel een ongelofelijke slappe smoes om maar nooit volwassen gedrag te vertonen, hout och op. Ik voel me zo oud als ik ben.” Voormalig nieuwslezeres Noraly Beyer voelt zich echter 35. En dat is ze allang niet meer. “Op dat moment heb ik een niveau bereikt dat je niet meer groeit, maar dat je je verdiept, je krijgt dan meer lagen.” Een inkoppertje, die laatste… Neelie Kroes voelt zich leeftijdloos.

Die verdomde overgang

Even terug naar het begin… als we net over de vijftig zijn en voor de vrouwen die verdomde overgang zich aandient. Is die nu echt zo dramatisch als schrijfster Francine Oomen doet voorkomen? Ze vond er op haar 52ste niets meer aan om zichzelf te zijn, vertelt ze in een interview naar aanleiding van haar boek ‘Oomen stroom over’ waarin ze tips geeft om de overgangsperiode zo gezellig mogelijk door te komen. Tip 1: wees er open over en tip 2: Zorg goed voor jezelf in plaats van voor anderen.

Het staat voor mij haaks op de vele artikelen in magazines als Opzij over vrouwen van meestal tussen de 50 en 60 jaar met een fikse carrière. In een willekeurig nummer tref ik Marjan van Loon (51), president-directeur van Shell Nederland, Hoogleraar Griekse Taal en Letterkunde Ineke Sluiter (59) en directeur van De Kleine Komedie Vivienne Ypma (58), stuk voor stuk fantastische verhalen, weliswaar voor een andere doelgroep dan de verhalen uit de Libelle, maar voor elk wat wils. In de Opzij echter geen gemopper over de overgang, rimpels en kwabben. Zijn hier een ander soort vrouwen aan het woord? Of zijn zij die kiezen voor een carrière gewoon minder met dat hangende vel bezig? Leuke bijkomstigheid is dat ik in diezelfde Opzij opnieuw Monique van de Ven tegenkom. Dit keer vergezeld door Paul Verhoeven (78). Het is maar liefst 45 jaar geleden dat ze elkaar tegenkwamen bij een casting voor de film Turks Fruit. Alleen al het feit dat ze samen worden gevraagd voor een artikel, zegt iets over de tijdspanne. Ze staan mooi op de foto. Maar beiden niet te close in beeld en steeds van opzij. Dat bedoel ik.

Boek: Vrees voor vijftig

Ook in de klassieker van Erica Jong, het boek ’Vrees voor vijftig’ veel gedoe over ouder worden. ‘De verbijsterende energie van vrouwen die de overgang achter de rug hebben is er wel, maar het optimisme om die energie van brandstof te voorzien ontbreekt. Jong ziet haar inhoud, studie en werk en de strijd der emancipatie, wegvallen tegen het beeld van haar ouder wordende lichaam. Zij is bovendien degene die uitermate helder het hoofdstuk ‘scheiding en nasleep’ in het boek hanteert. Een hoofdstuk dat actueler lijkt dan ooit nu veel 50plussers kiezen om uit elkaar te gaan. Soms na heel veel jaren. Het boek van Erica Jung kwam uit in 1994.

Saskia is niet te vermurwen en schrijft een ode aan de blote boezem

En dan eindelijk tref ik daar een aantal mannen in de Linda. Ik hoop op 50+. Check: niemand boven de vijftig jaar. Ze blijven allemaal tegen de 45 aanhangen, op eentje na… misdaadjournalist John van den Heuvel (54). De tekst gaat over zijn eerste liefde en het feit dat hij nu zo’n dertig jaar getrouwd is. Niks geen onthullingen of schuivers. En niets over het uiterlijk. Dat is toch vooral aan de dames besteed. Ik tref in geen enkel blad een man die het heeft over aanpassingen aan zijn uiterlijk, wensen op het gebied van wel of niet doorwerken. Steeds maar weer de vrouw die keuzes maakt en daarmee de media bereikt. Saskia Noort, net vijftig, mag maandelijks uitpakken in haar column in de Linda. Ze onthult dat ze op Ibiza nog wel eens topless gaat en dat het feit dat we dat niet meer doen, verpreutsing is, met de schuld aan de social media. Ik weet niet hoor… maar na een paar kinderen is het toch meestal niet zo heel lekker meer om naar te kijken, zo boven de vijftig. Maar Saskia is niet te vermurwen en schrijft een ode aan de blote boezem. Waar verlangt ze naar? En waarom is het zo’n ‘ding’?

Weinig tekst, veel nagellak

We zien ook Neelie in dit magazine verschijnen. Voor deze reportage behangen met sieraden. Ziet er prachtig uit. Ook om rimpelige vingers. Weinig tekst, veel nagellak, veel eyeliner en zuinig met lippenstift. Wij dames weten wel waarom; dat kan zomaar in verkeerde groeven terecht komen. Zeker als er een close-up van je wordt gemaakt. Een paar pagina’s verderop een rubriek over bolle buiken waarin een dame te zien is van 59 die er flink mee geworsteld heeft, en zegt sinds de menopauze te zijn gekrompen. “Mijn figuur verandert. Ik was altijd gevuld, maar had wel curves. Nu krijg ik vet op mijn rug, mijn taille is foetsie en de rollen puilen over mijn broek.’ Leuk is anders. Toch heeft ze er een draai aan gegeven en accepteert nu haar lijf. Een ander (54) doet dagelijks honderd push-ups en de 64-jarige dame van een bladzijde verderop heeft wel eens liposuctie overwogen, ’maar dat blijft bij fantasie’.

Het heeft wat nodig om er nog goed bij te lopen

De artikelen gingen over werk, sieraden, buiken, botox, mode en eenzaamheid, maar uiteindelijk toch eigenlijk maar om één ding: de leeftijd. De leeftijd en het figuur, de leeftijd en de carrière, de leeftijd en de relatie. En dan vooral bij de vrouw. En dat alles in de vorm van veel woorden; artikelen en interviews. De plaatjes laten vooral kleding van boven gemiddelde prijzen zien om over de make-up advertorials maar te zwijgen. Het heeft wat nodig om er nog goed bij te lopen. In de Linda noemen ze het Beautyneeds: ‘tikkeltje overwerkt? Een primer voor onder je foundation (huh?), kosten: 49 euro. Klein flesje hoor. Tweemaal daags smeren met een moisturizing Gel Cream à 73 euro kan ook. Potje dagcrème: 150 euro. Dan móet je nog plamuren, zeg maar. Wat dan weer afgeraden wordt, want natural is het toverwoord. Dat is misschien leuk als je net als Astrid Joosten regelmatig je detox arrangement kan boeken. Voor de gemiddelde vrouw is dat toch andere koek. Om over de kosten maar te zwijgen.

In magazine Zin vertelt de vijftigjarige Ellen ten Damme dat ze inmiddels wel een alomtegenwoordig besef van eindigheid ervaart. Mede te danken aan het feit dat ze twee keer al met kanker werd geconfronteerd. Maar ze laat zich er niet door ontmoedigen en ziet weinig heil in het veranderen van haar huidige leven. “Ik heb goede vrienden, leuk werk, een mooie boot, een huis in Frankrijk, ik heb wat te spenderen en geen grote problemen.” Wat zou je dan nog willen veranderen. Inderdaad.

Zonder dat potje dagcrème van bijna honderd euro…

Kortom; de media weet wel raad met ons ouder worden. En de interviews waar je je aan kunt laven betreffen voornamelijk die met bekende Nederlanders, vooral dames, die zich behoorlijk wat kunnen permitteren als het om hun lijf gaat. En er tot de verbeelding sprekende en meest bijzondere banen op na houden. Aan jou, die bijvoorbeeld drie dagen in de week als administratief medewerkster bij het plaatselijke accountantskantoor werkt en net van de man af is, maar nog flink worstelt met het opbouwen van een nieuw leven, zonder dat potje dagcrème van bijna honderd euro… nee, aan jou vragen ze niet hoe het met je leeftijd is gesteld, je carrière en hoe het met de seks gaat.

Bronnen:
Magazine Linda
Magazine Opzij
Magazine Libelle
Magazine Zin
Internet
Boek: Kruip nooit achter een geranium (2018),
Barbara Beukering, uitgeverij Spectrum, isbn: 978 90 00 353507
Boek: Vrees voor vijftig (1994) Erica Jong, uitgeverij De Prom, isbn 90 6801 368 8