Verslavingszorg in het nauw door coronacrisis

Voor veel mensen met verslavingsproblematiek is het een moeilijke tijd.

De uitbraak van het coronavirus heeft het normale leven grotendeels lam gelegd. Ook afkickklinieken en behandelcentra voor mensen met verslavingsproblematiek ondervinden grote hinder. Enkele klinieken in het buitenland hebben hun deuren al moeten sluiten en behandelingen moeten opschorten.

‘Het is een ingewikkelde situatie met grote gevolgen voor kwetsbare personen’, aldus Jeroen Neef van online verslavingsplatform AfkickkliniekInfo.nl.

Het RIVM en de overheid benadrukken dat de geestelijke gezondheidszorg, inclusief verslavingszorg, essentieel is: ‘De continuïteit van zorg voor mensen met een acute zorgvraag is belangrijk en moet zoveel mogelijk doorgang vinden’. Een rondgang langs behandelcentra door het online platform AfkickkliniekInfo.nl, laat zien dat het overgrote deel van de instellingen en organisaties in de verslavingszorg, zo goed en zo kwaad als het kan, gehoor geven aan deze oproep.

Alternatieve behandelvormen

Intakes gaan zoveel mogelijk door via beeldbellen op afstand en poliklinische en ambulante behandelingen worden omgezet in online behandelprogramma’s. Klinieken hebben daarnaast ook te maken met beperkingen: groepsbijeenkomsten worden geannuleerd en het ontvangen van bezoek is voorlopig uit den boze. Peggy-Sue Interventions heeft de ontgiftingsfaciliteit in Nederland moeten sluiten, Brijder zet alle poliklinische behandelingen om in online gesprekken en Jellinek biedt alleen nog opnamemogelijkheden bij hoge medische urgentie.

Sluiting klinieken in het buitenland

Nederlandse afkickklinieken in het buitenland, waaronder in Zuid-Afrika en Thailand, zien zich in sommige gevallen genoodzaakt om lopende behandelingen stop te zetten. De toenemende maatregelen en reisbeperkingen maken het vrijwel onmogelijk om af te reizen naar deze locaties, zowel voor patiënten als voor behandelaren. Waar mogelijk worden cliënten halsoverkop overgeplaatst naar behandelcentra in Nederland.

Anderen zitten inmiddels vast in buitenlandse klinieken, omdat zij na afronding van een behandeling niet meer terug kunnen reizen naar Nederland. Connection SGGZ biedt uitbehandelde cliënten de mogelijkheid om in hun kliniek in Zuid-Afrika te blijven totdat de reis naar Nederland weer mogelijk is. ‘Wij dragen er zorg voor dat onze cliënten langer in onze kliniek en dus in een veilige omgeving kunnen verblijven. Zonder extra kosten’, laat Connection SGGZ weten.

In de verschillende klinieken in Nederland vinden geplande opnames voorlopig nog zoveel mogelijk plaats. De richtlijnen van het RIVM worden strikt gevolgd en gecontroleerd, om te voorkomen dat er besmette personen binnen komen. Ook zijn de meeste instellingen open voor nieuwe aanmeldingen, al vinden de intakegesprekken nu vooral plaats via beeldbellen.

Verhoogd risico op terugval door spanning en sociaal isolement

Voor veel mensen met verslavingsproblematiek is het een moeilijke tijd. De continue stroom van nieuws rondom de coronacrisis zorgt voor spanning, angst en stress. Voor ex-verslaafden kunnen dit serieuze triggers zijn voor een terugval. Ook de eentonigheid, verveling en soms zelfs eenzaamheid van het vele thuis zitten, is voor sommigen een probleem en verhoogt de kans om te vervallen in oude patronen en destructief gedrag. ‘Mensen proberen met drank en drugs hun emoties te controleren. De emotionele stress en spanning loopt bij veel mensen nu hoog op en verhoogt het risico op een terugval. We moeten er voor waken dat de coronacrisis niet uitmondt in een crisis in de verslavingszorg’, zegt Jeroen Neef van AfkickkliniekInfo.nl.

Middelengebruik verhoogt kans op ernstig verloop coronabesmetting

Anderen grijpen deze periode juist aan om een poging te wagen om af te kicken en gezonder te gaan leven. Stoppen met middelengebruik levert op zichzelf al een flink aantal positieve gezondheidseffecten op, maar geeft ook juist in deze periode extra bescherming tegen het coronavirus. Drank- en drugsgebruik heeft een negatieve uitwerking op de weerstand en het afweersysteem. Het coronavirus lijkt vooral gevaarlijk te zijn voor mensen met een verminderde weerstand. Blowers en rokers lopen volgens de Wereldgezondheidsorganisatie daarom extra risico op een ernstig verloop van de ziekte. Verslavingszorginstelling Jellinek zet op dit moment, met het online platform Zelfhulptabak, vol in op hulp bij stoppen met roken.

Grotere kans op vervuilde drugs

Het coronavirus heeft ook gevolgen voor de kwaliteit van drugs die in het illegale circuit verhandeld worden. De aanvoer van grondstoffen voor verschillende soorten drugs, waarvan het overgrote deel uit China komt, is ernstig verstoord. De kans bestaat dat producenten andere, schadelijkere stoffen gaan gebruiken en het risico op vervuilde pillen, poeders en vloeistoffen is hierdoor de komende tijd een reëel probleem. Zeker nu ook nog alle drugstestpunten gesloten zijn.

Wie het sociale isolement straks echt beu is en besluit om dan maar thuis op de bank een xtc-pilletje te nemen, moet zich extra bewust zijn van het risico op mogelijk vervuilde drugs. De drugsinfolijn van het Trimbos instituut heeft de beschikbare capaciteit alvast verhoogd, om alle vragen te kunnen beantwoorden.

Vooralsnog lijken de meeste afkickklinieken, binnen de huidige vastgestelde maatregelen, nog invulling te kunnen geven aan de zorgverlening. Mochten de beperkende maatregelen in de komende periode verder aangescherpt worden, dan is het niet ondenkbaar dat de continuïteit van de zorg serieus in het gedrang komt. AfkickkliniekInfo.nl houdt de ontwikkelingen rond de coronacrisis en de gevolgen voor de verslavingszorg continu in de gaten. Nieuwe informatie wordt op de website gepubliceerd.