Is het nou menopauze, overgang, pre-menopauze of betekenen deze termen allemaal hetzelfde? En wat is postmenopauze dan eigenlijk? Al die benamingen kunnen behoorlijk verwarrend zijn. Het zit zo: er zijn verschillende fases binnen de overgang en voor elke fase is er een andere term. We zetten alles even op een rij.
De overgang in 3 stappen
Dit zijn de verschillende fases binnen de overgang:
- Perimenopauze (ook wel premenopauze genoemd). Dit is de periode waarin een vrouw nog wel menstrueert, maar waarin het menstruatiepatroon verandert. De perimenopauze duurt tot een jaar na de laatste menstruatie.
- Menopauze. Dit is de allerlaatste menstruatie in het leven van een vrouw. Het tijdstip van de menopauze kan dus pas achteraf worden vastgesteld. Doe dat niet te snel: officieel is er pas sprake van de menopauze als u een jaar niet meer heeft gemenstrueerd. De term menopauze wordt vaak gebruikt als synoniem voor het woord overgang, maar dat is dus niet juist. De menopauze duurt eigenlijk maar heel kort (namelijk die paar dagen van de laatste menstruatie).
- Postmenopauze. De periode vanaf 1 jaar na de laatste menstruatie.
En het woord overgang zelf dan? Dat is een overkoepelende term voor al deze fasen bij elkaar. Iets langer zelfs: volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap is de overgang ‘de periode van veranderend menstruatiepatroon en de eerste menstruatievrije jaren’.
De eerste fase: de perimenopauze
De perimenopauze (premenopauze) is de periode vóór het optreden van je allerlaatste menstruatie tot en met een jaar na die laatste menstruatie. In deze periode schommelen de hormonen er lustig op los. In het begin hoef je hiervan niets te merken. Pas wanneer je dichterbij de menopauze komt, zal ook je menstruatiepatroon veranderen: de menstruatie kan heftiger, langer of pijnlijker worden, maar ook juist minder heftig. Of je bent korter of met andere tussenpozen ongesteld dan je gewend bent. Ook kunnen er andere overgangsklachten optreden. Bekende lichamelijke overgangsklachten zijn onder andere:
- Opvliegers (warmteaanvallen);
- ’s Nachts veel zweten;
- Slaapproblemen;
- Hartkloppingen;
- Sterkere lichaamsgeur;
- Vaginale droogheid;
- Gewichtstoename.
Geestelijke klachten in de perimenopauze
Maar ook op geestelijk vlak kun je aardig wat last ondervinden van de overgang. Veel vrouwen hebben in deze periode last van psychische klachten als:
- Vergeetachtigheid;
- Minder zin in seks;
- Somberheid of depressie;
- Paniekaanvallen, angst en/of stress;
- Wisselende stemming.
Al deze klachten worden voor een groot deel veroorzaakt door het dalende hormoongehalte. De eierstokken maken tijdens de overgang steeds minder oestrogeen en progestageen aan. Deze hormonen hebben een grote invloed hebben op het lichamelijke en geestelijke functioneren. Daardoor zijn overgangsklachten tijdens de perimenopauze eerder de regel dan een uitzondering.
Vooral het eerste jaar na de allerlaatste menstruatie is pittig. Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap heeft 55% van de vrouwen met ‘vasomotorische klachten’ (opvliegers) juist in deze periode het meeste last. Maar ook vaginale klachten kunnen in deze periode toenemen.
De tweede fase: de menopauze
Zoals gezegd, is de menopauze alleen achteraf vast te stellen. Pas wanneer de menstruatie een jaar is weggebleven, kun je zeggen dat je de menopauze achter de rug hebt. De gemiddelde leeftijd waarop de menopauze plaatsvindt, ligt bij de meeste vrouwen zo rond de 51 jaar. Maar je kunt ook eerder of later definitief stoppen met menstrueren.
Van de verschillende fases binnen de overgang is dit de kortste, maar wel de belangrijkste. Je wordt voor de laatste keer ongesteld. Dat betekent dat je nu echt niet meer vruchtbaar bent. Veel vrouwen hebben moeite met dit feit. Meestal speelt er al lang geen kinderwens meer, maar het idee dat er een andere levensfase aanbreekt, kan leiden tot sombere gedachten of het opborrelen van allerlei levensvragen.
De derde fase: de postmenopauze
In de derde en laatste fase van de overgang komt het lichaam weer tot rust. De eierstokken zijn nu volledig gestopt met de aanmaak van hormonen en de laatste menstruatie is meer dan een jaar geleden. Dit wil niet zeggen dat de overgangsklachten volledig tot het verleden behoren. Zowel lichamelijk als geestelijk zoeken de meeste vrouwen in deze periode naar een nieuw evenwicht. De overgangsklachten zullen in de postmenopauze echter steeds verder afnemen. Dat is helaas niet bij iedereen het geval. Sommige vrouwen houden langdurig last van overgangsklachten. Is dat bij jou ook het geval? Praat erover met je huisarts. Hij of zij kan eventueel medicijnen voorschrijven.
