De overgang gaat gepaard met zowel geestelijke als lichamelijke overgangsklachten. De typische klachten die bij de overgang horen, variëren van prikkelbaarheid en libidoverlies tot depressiviteit en hartkloppingen. Ook de opvlieger is een zeer bekend verschijnsel van de overgang. Maar hoe herken je een opvlieger, wat is het precies en hoe ga je opvliegers te lijf?
Opvlieger symptomen
Een opvlieger is in feite niets anders dan een warmteaanval. Je krijgt het ineens bloedheet! Het warme gevoel verspreidt zich vanuit de borststreek naar boven. Tijdens een opvlieger worden hals en gezicht rood en breekt het zweet je uit. Vaak gaat het hart ook nog eens flink tekeer en sommige vrouwen worden duizelig. Een opvlieger duurt meestal maar een paar minuten, daarna zwakt het gevoel weer af. Vlak na een opvlieger kun je het juist weer erg koud krijgen.
Hoe vaak krijg je een opvlieger?
Over de frequentie van opvliegers is weinig zinnigs te zeggen: sommige vrouwen hebben er één per dag, andere enkele per uur. Wat wél bekend is: de opvlieger is de meest voorkomende overgangsklacht. Zo’n 80% van de vrouwen in de overgang krijgt hier last van. Opvliegers doen zich het vaakst voor in de jaren voorafgaand aan de menopauze (de allerlaatste menstruatie) tot ongeveer een jaar daarna. In de postmenopauze (vanaf 1 jaar na de laatste menstruatie) nemen bij de meeste vrouwen de opvliegers geleidelijk aan af.
Hoe ontstaat een opvlieger?
Een opvlieger voelt dus alsof iemand een flinke zwengel heeft gegeven aan de thermostaat. En eigenlijk ís dat ook zo, alleen bevindt deze thermostaat zich in dit geval in je hypothalamus (gebied in de hersenen). Door de hormoonschommelingen die in je lichaam plaatsvinden, is dit temperatuurcentrum ontregeld. Daardoor registreren je hersenen af en toe dat je het te warm hebt, ook als dat helemaal niet zo is. Er wordt dan een korte maar hevige afkoelreactie in gang gezet: de bloedvaten verwijden zich en je gaat flink zweten.
Opvliegers in de nacht
Wist je dat je ook ’s nachts een opvlieger kunt krijgen, gewoon tijdens je slaap? Dit wordt ook wel nachtzweten genoemd. Ook dit is gemakkelijk te herkennen: je wordt namelijk badend in het zweet wakker. Sommige vrouwen moeten zelfs hun drijfnatte pyjama’s en beddengoed verschonen. In dit artikel lees je meer over nachtzweten tijdens de overgang.
Zijn opvliegers gevaarlijk?
Opvliegers zijn ongelooflijk vervelend en gênant, maar in principe kunnen deze warmteaanvallen geen kwaad. Waar je wel op moet letten: tijdens een opvlieger ga je zweten en verlies je dus veel vocht. Blijf daarom ruim voldoende drinken om je vochtgehalte op peil te houden. Heb je extreem veel last van opvliegers, of krijg je er ernstige klachten bij, zoals pijn op de borst, dan is het zaak om even langs de huisarts te gaan.
Kunnen mannen opvliegers krijgen?
Hoewel mannen ook in de overgang komen, krijgen ze meestal geen opvliegers. Is dat toch het geval, dan komt dat waarschijnlijk doordat het testosterongehalte erg snel daalt. Bij de meeste mannen gaat dit echter heel geleidelijk. Overgangsklachten bij mannen bestaan vooral uit gebrek aan energie, het krijgen van een buikje, en slaap- en erectieproblemen.
Eerste Hulp Bij Opvliegers
Opvliegers horen bij de overgang. Je kunt ze dus nooit helemaal voorkomen. Wel zijn er een aantal richtlijnen die je kunt volgen waardoor je waarschijnlijk minder vaak en minder hevig last hebt van warmteaanvallen:
- Pas op met ‘triggers’. Sommige voedingsmiddelen lijken namelijk een opvlieger te kunnen uitlokken. Wees voorzichtig met koffie, scherpe kruiden, alcohol en suiker.
- Eet gezond! Een gezond eetpatroon met veel groenten, fruit, noten, zuivel, magere eiwitten en gezonde vetten helpen je lichaam om de overgang zo goed mogelijk te doorstaan.
- Drink voldoende water en/of (kruiden)thee. Zo voorkom je een vochttekort door al dat zweten. Genoeg drinken is ook belangrijk om urineweginfecties te voorkomen.
- Beweeg! Vrouwen die minstens een half uur per dag flink bewegen, hebben minder vaak en minder heftig last van opvliegers. Ook gaat sport geestelijke overgangsklachten als stress en vermoeidheid te lijf. Dus kom van die bank af en beweeg, het maakt niet uit hoe.
- Maak je niet druk. Stress lijkt de kans op een opvlieger te vergroten. Probeer je ook tijdens een warmteaanval niet teveel op te winden. De opvlieger zal daardoor alleen maar langer duren.
- Draag katoenen kleding, dat neemt het vocht beter op en dat helpt een vervelende zweetlucht te voorkomen. Kleed je het liefst in laagjes. Zo kun je snel iets uittrekken als je een opvlieger voelt aankomen.
- Vervang je donzen dekbed voor katoenen lakens met meerdere dunne dekens. Zo kun je bij een opvlieger ’s nachts snel een paar dekens van je afgooien.
- Rook niet (meer)! Als je rookt, heb je kans dat je vroeger met opvliegers te maken krijgt én dat deze langer aanhouden.
Heb jij last van opvliegers? Je bent niet de enige! Soms helpt het om je dat goed te realiseren. Er zijn heel veel boeken over opvliegers en andere overgangsklachten geschreven. Hierin vind je vast veel herkenning, maar ook tips van (ervarings)deskundigen. Op diverse online forums zijn ook veel lotgenoten te vinden.
Medicijnen bij opvliegers?
Vrouwen die erg veel last hebben van opvliegers kunnen hier medicijnen voor krijgen, zoals hormoonvervangende therapie (HRT). Je krijgt dan kunstmatige hormonen toegediend in de vorm van pillen of hormoonpleisters. Wil je opvliegers liever op een natuurlijke manier behandelen, dan zijn er diverse voedingssupplementen verkrijgbaar. Vaak bevatten deze tabletten kruidenpreparaten van bijvoorbeeld zilverkaars, soja en/of salie. Houd je altijd aan de aanbevolen dosering! Slik je verder nog medicijnen of heb je een specifieke aandoening, overleg dan eerst altijd even met je huisarts. Hij of zij weet of de natuurlijke middelen geschikt voor je zijn.
Bekijk hier het aanbod van middelen die het kunnen verlichten > (aff.)
